напро́тив
1. нареч. (на противоположной стороне) насу́праць, насупро́ць, напро́ці, напро́ціў разг.;
2. предлог с род. насу́праць, насупро́ць, напро́ці, напро́ціў (каго, чаго);
3. нареч. (наоборот) наадваро́т; (наперекор) наперако́р;
совсе́м напро́тив зусі́м наадваро́т;
4. в знач. вводн. сл. наадваро́т; — Здесь пло́хо? — Напро́тив, хорошо́. — Тут дрэ́нна? — Наадваро́т, до́бра.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
счита́тьI несов., в разн. знач. лічы́ць;
счита́ть до десяти́ лічы́ць да дзесяці́;
ма́льчик хорошо́ счита́ет хло́пчык до́бра лі́чыць;
счита́ть ове́ц лічы́ць аве́чак;
счита́ть со вчера́шнего дня лічы́ць з учара́шняга дня;
◊
счита́ть воро́н лічы́ць (страля́ць) варо́н;
счита́ть звёзды лічы́ць зо́ркі;
счита́ть дни лічы́ць дні.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гла́дка нареч.
1. в разн. знач. гла́дко;
г. абструга́ць — гла́дко острога́ть;
г. зачэ́саны — гла́дко причёсанный;
г. пі́ша — гла́дко пи́шет;
усё ідзе́ до́бра і г. — всё идёт хорошо́ и гла́дко;
2. (аккуратно, по фигуре) ло́вко;
◊ не ўсё г. — не всё гла́дко;
язык г. хо́дзіць — язы́к хорошо́ подве́шен (приве́шен)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
запа́рыцца сов.
1. в разн. знач. запа́риться;
бо́чка до́бра ~рылася — бо́чка хорошо́ запа́рилась;
зусі́м я ~рыўся з гэ́тай зада́чай — совсе́м я запа́рился с э́той зада́чей;
з. ў ла́зні да паўсме́рці — запа́риться в ба́не до полусме́рти;
2. (настояться в кипятке) завари́ться;
чай ~рыўся — чай завари́лся;
3. вспоте́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прывяза́цца сов.
1. в разн. знач. привяза́ться;
п. по́ясам да слупа́ — привяза́ться по́ясом к столбу́;
вяро́ўка до́бра ~за́лася — верёвка хорошо́ привяза́лась;
2. перен. приста́ть, прицепи́ться, привяза́ться; придра́ться;
3. перен. привяза́ться, привы́кнуть;
4. перен. привяза́ться (к кому), увяза́ться (за кем);
да нас ~за́ўся саба́ка — за на́ми увяза́лась соба́ка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падско́чыць сов.
1. подскочи́ть, подпры́гнуть;
2. (быстро приблизиться) подскочи́ть, подбежа́ть;
3. перен., разг. (резко подняться) подскочи́ть;
тэмперату́ра ў хво́рага ~чыла — температу́ра у больно́го подскочи́ла;
цэ́ны ~чылі — це́ны подскочи́ли;
4. разг. подойти́, подоспе́ть;
до́бра, што хло́пцы якра́з ~чылі і дапамаглі́ — хорошо́, что ребя́та как раз подоспе́ли и помогли́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дарва́цца 1, ‑рвецца; зак.
Разм. Канчаткова парвацца, знасіцца (пра адзенне, абутак і пад.).
дарва́цца 2, ‑рвуся, ‑рвешся, ‑рвецца; ‑рвёмся, ‑рвяцеся; зак.
Разм. Атрымаць доступ, дабрацца да чаго‑н. вельмі жаданага, патрэбнага. Пачынкаўцы добра ведалі Сцёпкаву прагу да кніг і, сустракаючы яго з такой ношкай, жартавалі: — Дарваўся ты, Сцёпка, да свайго! Пальчэўскі. Мы ўправіліся з машынай і, змораныя, павалакліся на кухню. Там дарваліся да вады і пілі, пілі і не маглі здаволіцца. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выкрута́сы, ‑аў; адз. няма.
Разм. Мудрагелістыя, вычварныя рухі, лініі. Язда з выкрутасамі. Карнізы з выкрутасамі. □ Раптам самалёт з непамернай вышыні вопрамеццю пачаў падаць на зямлю, робячы розныя выкрутасы то ўлева, то ўправа... Чарот. Двары абгароджаны штакетам, а дзе і добрай габляванай шалёўкай, нават з выкрутасамі над веснічкамі і варотамі. Сабаленка. // Мудрагелістыя моўныя звароты, словазлучэнні. Слоўныя выкрутасы. // перан. Хітрыкі, выкруты. [Следчы:] — Ну вось і добра, што прызналіся без выкрутасаў. Пальчэўскі.
•••
Вырабляць выкрутасы гл. вырабляць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
го́йсаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае і гайса́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Хутка і мітусліва рухацца, перамяшчацца ў розных напрамках. Ашалелы ад страху статак гайсаў па лужку. «Работніца і сялянка». Дзятва гойсала, кугікала і круцілася ля вогнішча. Каваль. // Раз’язджаць, бегаць у пошуках каго‑, чаго‑н. Гендарсан гайсаў на сваёй кабыле па вёсках, шукаў работніц капаць бульбу. Чарнышэвіч. // Хадзіць, бегаць дзе папала без пэўнай мэты. Ты ж тут не гойсай па вуліцы, а вучыся добра.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карабе́ль, ‑бля, м.
Вялікае марское судна. Ваенны карабель. Акіянскі карабель. Служыць на караблі матросам. □ Па разгойдан[ым] бурлів[ым] моры ішоў горды ў смелым поступе сваім карабель, трымаючы курс на далёкае яснае сонца. Зарэцкі.
•••
Карабель-спадарожнік — касмічны карабель, выведзены на арбіту спадарожніка Зямлі.
Касмічны карабель — лятальны апарат, прызначаны для палёту чалавека ў космас.
Лінейны карабель — вялікі, добра ўзброены ваенны карабель, прызначаны для правядзення буйных аперацый; лінкор.
Паветраны карабель — дырыжабль або цяжкі самалёт.
Спаліць свае караблі гл. спаліць.
[Ад грэч. kárabos.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)