Лакры́ца ’расліна Glycyrrhiza glabra, салодкі корань якой і парашок з яго выкарыстоўваюцца ў прамысловасці і медыцыне’ (ТСБМ), лакірыца ’салодкі корань’ (Грыг.). Сучасная форма аформлена паводле рус. лакрыца ’тс’, форма ж XIX ст. (у Грыгаровічаў) з’яўляецца запазычаннем з с.-в.-ням. lakeritze, якое з лац. liquiritia < ст.грэч. γλυκύρριξα ’тс’, даслоўна ’салодкі корань’ (γλυκύς ’салодкі’, ριξα ’корань’). Лексема шырока прадстаўлена ў еўрапейскіх мовах (Слаўскі, 4, 374–375; Фасмер, 2, 453; Клюге–Гётпэ, 342; Праабражэнскі, 1, 431). Ст.-бел. лякрыцея (1583) запазычана са ст.-польск. lakrycja (Булыка, Запазыч., 148); форма ж люкрецижі ст.-польск. lukrecja < з сілезск. ням. мовы і звязана з. уласным імем Lukrezia (Кэрстнер, Die deutschen Lehnwörter im Pol-nischen, Leipzig, 1939, 5). У сум. бел. мове Зажываецца назва лакрычнік < рус. лакричник ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ле1 ’каля, ля’ (лях., Сл. паўн.-зах., Мат. Гом.). Скарочаная форма з кале, параўн. навагр. кале (Кліх) — паўн.-прасл. kole (форма м. скл.), параўн. польск. kole, каш. kole, kale, kiiole і інш., чэш. kole. Копечны (ESSJ, 1, 89) мяркуе, што форма kole не абавязкова з’яўляецца месным склонам, а гэта можа быць замена канцавой галоснай у другасных прыназоўнікаў, параўн. podle/podli/podle/podia і г. д.

Ле2 ’для’ (лельч., Мат. Гом.; кам., стол., драг., Сл. паўн.-зах.) — у выніку выпадзення д‑ перад я (Карскі, і, 352) з дле, якое з’яўляецца другасным прыназоўнікам (ужываецца з р. скл.). З для < і прасл. dblja. Канцавое ‑е магло быць вынікам рэдукцыі як ненаціскное або паводле аналогіі да po‑dle (Карскі 2-3, 462). Да для (гл.). Параўн. таксама лі (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

аббудо́ваны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. аббудо́ваны аббудо́ваная аббудо́ванае аббудо́ваныя
Р. аббудо́ванага аббудо́ванай
аббудо́ванае
аббудо́ванага аббудо́ваных
Д. аббудо́ванаму аббудо́ванай аббудо́ванаму аббудо́ваным
В. аббудо́ваны
аббудо́ванага
аббудо́ваную аббудо́ванае аббудо́ваныя
аббудо́ваных
Т. аббудо́ваным аббудо́ванай
аббудо́ванаю
аббудо́ваным аббудо́ванымі
М. аббудо́ваным аббудо́ванай аббудо́ваным аббудо́ваных

Кароткая форма: аббудо́вана.

Іншыя варыянты: аббудава́ны.

Крыніцы: dzsl2007.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

абкіто́ваны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. абкіто́ваны абкіто́ваная абкіто́ванае абкіто́ваныя
Р. абкіто́ванага абкіто́ванай
абкіто́ванае
абкіто́ванага абкіто́ваных
Д. абкіто́ванаму абкіто́ванай абкіто́ванаму абкіто́ваным
В. абкіто́ваны
абкіто́ванага
абкіто́ваную абкіто́ванае абкіто́ваныя
абкіто́ваных
Т. абкіто́ваным абкіто́ванай
абкіто́ванаю
абкіто́ваным абкіто́ванымі
М. абкіто́ваным абкіто́ванай абкіто́ваным абкіто́ваных

Кароткая форма: абкіто́вана.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

аблу́заны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. аблу́заны аблу́заная аблу́занае аблу́заныя
Р. аблу́занага аблу́занай
аблу́занае
аблу́занага аблу́заных
Д. аблу́занаму аблу́занай аблу́занаму аблу́заным
В. аблу́заны
аблу́занага
аблу́заную аблу́занае аблу́заныя
аблу́заных
Т. аблу́заным аблу́занай
аблу́занаю
аблу́заным аблу́занымі
М. аблу́заным аблу́занай аблу́заным аблу́заных

Кароткая форма: аблу́зана.

Іншыя варыянты: аблуза́ны.

Крыніцы: krapivabr2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

абма́нуты

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. абма́нуты абма́нутая абма́нутае абма́нутыя
Р. абма́нутага абма́нутай
абма́нутае
абма́нутага абма́нутых
Д. абма́нутаму абма́нутай абма́нутаму абма́нутым
В. абма́нуты
абма́нутага
абма́нутую абма́нутае абма́нутыя
абма́нутых
Т. абма́нутым абма́нутай
абма́нутаю
абма́нутым абма́нутымі
М. абма́нутым абма́нутай абма́нутым абма́нутых

Кароткая форма: абма́нута.

Іншыя варыянты: абману́ты.

Крыніцы: krapivabr2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

абмуро́ваны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. абмуро́ваны абмуро́ваная абмуро́ванае абмуро́ваныя
Р. абмуро́ванага абмуро́ванай
абмуро́ванае
абмуро́ванага абмуро́ваных
Д. абмуро́ванаму абмуро́ванай абмуро́ванаму абмуро́ваным
В. абмуро́ваны
абмуро́ванага
абмуро́ваную абмуро́ванае абмуро́ваныя
абмуро́ваных
Т. абмуро́ваным абмуро́ванай
абмуро́ванаю
абмуро́ваным абмуро́ванымі
М. абмуро́ваным абмуро́ванай абмуро́ваным абмуро́ваных

Кароткая форма: абмуро́вана.

Іншыя варыянты: абмурава́ны.

Крыніцы: krapivabr2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

абсвіста́ны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. абсвіста́ны абсвіста́ная абсвіста́нае абсвіста́ныя
Р. абсвіста́нага абсвіста́най
абсвіста́нае
абсвіста́нага абсвіста́ных
Д. абсвіста́наму абсвіста́най абсвіста́наму абсвіста́ным
В. абсвіста́ны
абсвіста́нага
абсвіста́ную абсвіста́нае абсвіста́ныя
абсвіста́ных
Т. абсвіста́ным абсвіста́най
абсвіста́наю
абсвіста́ным абсвіста́нымі
М. абсвіста́ным абсвіста́най абсвіста́ным абсвіста́ных

Кароткая форма: абсвіста́на.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

абстрэ́ляны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. абстрэ́ляны абстрэ́ляная абстрэ́лянае абстрэ́ляныя
Р. абстрэ́лянага абстрэ́лянай
абстрэ́лянае
абстрэ́лянага абстрэ́ляных
Д. абстрэ́лянаму абстрэ́лянай абстрэ́лянаму абстрэ́ляным
В. абстрэ́ляны
абстрэ́лянага
абстрэ́ляную абстрэ́лянае абстрэ́ляныя
абстрэ́ляных
Т. абстрэ́ляным абстрэ́лянай
абстрэ́лянаю
абстрэ́ляным абстрэ́лянымі
М. абстрэ́ляным абстрэ́лянай абстрэ́ляным абстрэ́ляных

Кароткая форма: абстрэ́ляна.

Іншыя варыянты: абстраля́ны.

Крыніцы: dzsl2007.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

абуржуа́жаны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. абуржуа́жаны абуржуа́жаная абуржуа́жанае абуржуа́жаныя
Р. абуржуа́жанага абуржуа́жанай
абуржуа́жанае
абуржуа́жанага абуржуа́жаных
Д. абуржуа́жанаму абуржуа́жанай абуржуа́жанаму абуржуа́жаным
В. абуржуа́жаны (неадуш.)
абуржуа́жанага (адуш.)
абуржуа́жаную абуржуа́жанае абуржуа́жаныя (неадуш.)
абуржуа́жаных (адуш.)
Т. абуржуа́жаным абуржуа́жанай
абуржуа́жанаю
абуржуа́жаным абуржуа́жанымі
М. абуржуа́жаным абуржуа́жанай абуржуа́жаным абуржуа́жаных

Кароткая форма: абуржуа́жана.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)