слёзка, ‑і, ДМ ‑зцы, ж.
1. Памянш.-ласк. да сляза (у 1, 2 і 4 знач.). Дзяўчынка к хлопчыку нагнулася і, слёзкі Сціраючы яму, штось пачала казаць. Багдановіч.
2. толькі мн. (слёзкі, ‑зак). Злакавая расліна з суквеццем, якое складаецца з буйных каласкоў; дрыжнік. І мядунка і герань, Слёзкі, мята, кашка! Сто букетаў назбіраць Тут за дзень няцяжка. Гілевіч. На світанні выходзіць за вёску Па іскрыстай халоднай расе, І чабор, і рамонкі, і слёзкі У прыполе дадому нясе. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ка́пелька
1. уменьш.-ласк. кро́пелька, -кі ж., ка́пелька, -кі ж.;
2. (самое малое количество чего-л.) разг. ка́пелька, -кі ж.;
◊
ни ка́пельки ні ка́пелькі;
до после́дней ка́пельки да апо́шняй кро́пелькі (ка́пелькі).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цвето́чек м., уменьш.-ласк. кве́тачка, -кі ж., кра́сачка, -кі ж.;
◊
э́то цвето́чки, а я́годки впереди́ погов. гэ́та яшчэ́ краса́ (цвет), а я́гадкі бу́дуць; гэ́та то́лькі пачы́нка, а бу́дзе й цэ́лая аўчы́нка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ка́пелька ж.
1. уменьш.-ласк. ка́пелька;
~кі расы́ — ка́пельки росы́;
2. разг. (самое малое количество чело-л.) ка́пелька;
застала́ся адна́ к. малака́ — оста́лась одна́ ка́пелька молока́;
◊ ні ~кі — ни ка́пельки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
казёл, -зла́, мн. -злы́, -зло́ў, м.
1. Дзікая млекакормячая жывёліна сямейства пустарогіх, якая водзіцца звычайна ў гарах.
Сібірскі к.
2. Самец дамашняй казы.
3. Від бабкі, якая складаецца з некалькіх снапоў ячменю або аўса, пастаўленых адмыслова для прасушвання (разм.).
4. Гімнастычны снарад у выглядзе кароткага, абабітага скурай бруса на чатырох высокіх ножках.
Скакаць цераз казла.
5. Назва гульні ў карты, даміно (разм.).
Забіваць казла.
6. Легкавы аўтамабіль павышанай праходнасці (разм.).
Туды толькі на «казле» праедзеш.
◊
Пусціць казла ў агарод (разм., іран.) — дапусціць каго-н. туды, дзе ён хоча мець выгаду.
Як з казла малака — няма ніякай карысці.
|| памянш.-ласк. ко́злік, -а, мн. -і, -аў (да 1 і 2 знач.).
|| прым. казлі́ны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
К. рог.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
брат, -а, М бра́це, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Сын у адносінах да іншых дзяцей гэтых жа бацькоў.
Родны б.
2. Усякі чалавек, якога яднае з тым, хто гаворыць, агульнасць радзімы, інтарэсаў, становішча, умоў і пад.
Браты па зброі.
3. Форма сяброўскага звароту да мужчыны (разм.).
4. К бра́це. Ласкавы зварот да мужчыны, дарослага хлопца (разм.).
У шпіталь ездзіў, б.?
5. Член рэлігійнай абшчыны, брацтва (у 2 знач.); манах.
◊
Ваш брат (разм.) — вы і на вас падобныя.
На брата (разм.) — на кожнага.
Свой брат (разм.) — пра чалавека аднолькавага стану, становішча.
|| памянш.-ласк. бра́цік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.) і брато́к, -тка́, мн. -ткі́, -тко́ў, м. (да 3 знач.).
|| прым. бра́тні, -яя, -яе (да 1 знач.) і бра́цкі, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мо́рдочка ж., уменьш.-ласк.
1. мо́рдачка, -кі ж.; мы́ска, -кі ж., пы́ска, -кі ж.; хра́пка, -кі ж.; лы́чык, -ка м.; см. мо́рдаI 1;
2. (личико) тва́рык, -ка м., мо́рдачка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ры́льца ср.
1. уменьш.-ласк. ры́льце;
2. уменьш. (у бутылки) го́рлышко;
3. (у чайника, кувшина и т.п.) но́сик м., носо́к м.;
4. бот. ры́льце;
◊ р. ў пуху́ — ры́льце в пуху́ (пушку́)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
садо́к 1, ‑дка, м.
Памянш.-ласк. да сад (у 1 знач.); невялікі сад. Ззаду .. [доміка] рос малады садок, абсаджаны кустамі парэчак, агрэсту і маліны. Чарнышэвіч.
садо́к 2, ‑дка, м.
1. Штучны вадаём для развядзення рыбы. // Прыстасаванне для трымання злоўленай жывой рыбы.
2. Памяшканне для трымання, гадоўлі і адкорму жывёлы. Гусіны садок.
3. Пастка на звяроў і птушак. Паставіў Левановіч садок, — гаварыў.. [Фарафонаў]. — Прыйшоў назаўтра раніцай, у калядніцу было, — а там повен садок ваўкоў. Як забег адзін, дык за ім усе, галодныя. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчыто́к, ‑тка, м.
1. Памянш.-ласк. да шчыт; невялікі шчыт (у 2, 3 і 4 знач.). Насунуўшы на вочы шчыток, працуе электразваршчык. Дадзіёмаў. І што ні двор — пад паветкай і пад сценамі пад самы шчыток — вялікія запасы сухіх дроў. Машара. Галя падскочыла да шчытка, паціснула кнопку. Грахоўскі.
2. У спорце — прыстасаванне, якое ахоўвае асобныя ўчасткі цела іграка ад удараў.
3. У заалогіі — цвёрдая пласцінка ля асновы крыл жука.
4. У батаніцы — суквецце, у якім усе кветкі, размешчаны на адной плоскасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)