пух, -у, м.
1. Мяккія і тонкія валаскі пад пер’ем птушак, шэрсцю жывёл.
Гусіны п.
Казіны п.
2. Тонкія лёгкія валаскі на скуры твару, на целе.
П. на твары ў дзіцяці.
3. Тоненькія валаконцы на раслінах, пладах.
Тапаліны п.
◊
Ні пуху ні пер’я (разм.) — пажаданне ўдачы.
У пух і прах (разм.) — зусім, канчаткова.
Разбіць у пух і прах.
|| памянш. пушо́к, -шку́, м. Над верхняй губой прабіваецца п.
|| прым. пухо́вы, -ая. -ае (да 1 знач.).
Пуховая хустка (з казінага пуху).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зара́, -ы́, мн. зо́ры і (з ліч. 2, 3, 4) зары́, зор, ж.
1. Яркая афарбоўка гарызонту перад усходам і пасля заходу сонца.
Вячэрняя з.
Ад зары да зары (увесь дзень або ўсю ноч). Ні свет ні з. (надта рана).
2. перан. Пачатак, зараджэнне чаго-н. радаснага.
На зары цывілізацыі.
З. свабоды.
3. Ранішні або вячэрні ваенны сігнал.
Іграць зару.
4. звычайна мн. Зорка.
Ужо ў небе зазіхацелі зоры.
|| прым. заравы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
З. захад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дра́паць¹, -аю, -аеш, -ае; -аны; незак., каго-што.
Рабіць драпіны чым-н. вострым, цвёрдым на якой-н. паверхні.
Голле драпала рукі.
|| аднакр. драпану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. дра́панне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падве́ргнуць, -ну, -неш, -не; -е́рг і -е́ргнуў, -гла; -ні́; зак., каго-што і чаму.
Зрабіць прадметам якога-н. дзеяння, паставіць у якое-н. становішча.
П. работніка крытыцы.
П. небяспецы.
|| незак. падвярга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прагавары́ць, -ару́, -о́рыш, -о́рыць; -о́раны; зак.
1. што і без дап. Прамовіць, сказаць.
Не прагаварыў ні слова.
2. Правесці некаторы час у размове.
П. увесь вечар.
|| незак. прагаво́рваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыпужа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны і прыпужну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., каго (што) (разм.).
Злёгку напужаць, прыгразіць з мэтай уздзеяння.
Прыпужаць пакараннем.
Прыпужнуць вымовай.
|| незак. прыпу́жваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заці́хнуць, -ну, -неш, -не; заці́х, -хла; -ні́; зак.
1. Перастаць утвараць якія-н. гукі; перастаць шумець.
Зала заціхла.
Дзеці заціхлі.
2. перан. Аслабіць або спыніць сваю дзейнасць.
Вецер заціх.
|| незак. заціха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
змахну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., каго-што.
Хуткім, рэзкім рухам зняць, сцерці з паверхні чаго-н. або скінуць.
З. пыл.
З. крошкі са стала.
|| незак. зма́хваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ахіну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., каго-што.
1. Агарнуць, ахутаць чым-н.
Хусткай а. дзіця.
2. перан. Акружыць увагай.
Курганы слава ахінула.
А. ласкай.
|| незак. ахіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
баба́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. (разм.).
1. Учыніць выбух, выстраліць, загрымець.
Бабахнуў карабін.
Бабахнуў гром.
2. Гучна ўдарыць, стукнуць.
Бабахнулі дзверы.
Недзе бабахнула (безас.).
|| незак. баба́хаць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. баба́ханне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)