суча́сны, -ая, -ае.
1. Які мае адносіны да цяперашняга часу, да адной эпохі з кім-н.
С. беларускі раман.
Сучасныя Якубу Коласу паэты.
2. Які мае адносіны да сённяшняга; цяперашні.
Сучаснае жыццё.
Сучасныя падзеі.
3. Які адпавядае патрабаванням свайго часу, не адсталы.
Сучасная тэхніка.
Сучасныя ідэі.
4. суча́снае, -ага, н. Падзеі, якія адбываюцца цяпер, у дадзены час; цяперашні час.
Пра сучаснае можна многа гаварыць.
|| наз. суча́снасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трашча́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; -чы́м, -чыце́, -ча́ць; -чы́; незак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Утвараць трэск.
Лёд трашчыць.
2. Утвараць гукі, падобныя на трэск (пра насякомых).
Т. начныя цвыркуны.
3. перан. Хутка, многа, не змаўкаючы гаварыць.
Яна можа т. гадзіну без перапынку.
4. перан. Быць напярэдадні краху, распаду; знаходзіцца пад пагрозай зрыву.
План па перавозках грузаў трашчыць.
5. Пра вельмі моцны мароз.
На двары трашчыць мароз.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падзёншчына, ‑ы, ж.
Падзённая работа. Жывучы ў Сілцах, Рыгор заўсёды хадзіў чорны і брудны, цяжка і многа працаваў, і на падзёншчыне, і за балагола. Гартны. Праз некалькі дзён пасля нашай размовы з бацькам, неяк вярнуўшыся з падзёншчыны дадому, я застаў там брата Пятра. Сяргейчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папавазі́ць, ‑важу, ‑возіш, ‑возіць; зак., каго-што і чаго.
Разм. Вазіць доўга, неаднаразова; павазіць многа каго‑, чаго‑н. Папавазіў [конь] і на спіне і ў драбінах.... І плуга папацягаў, і барану, нават не адну, а па дзве адразу, каб усю палоску адным ходам заняць... Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папамясі́ць, ‑мяшу, ‑месіш, ‑месіць; зак., што і чаго.
Разм. Мясіць доўга, неаднаразова; памясіць многа чаго‑н. Папамясіць цеста. □ Яшчэ зімою, як замерзне [грэбля], ці ўлетку, калі спёка, сюды-туды, можна па ёй перабрацца на другі бок. Але восенню і вясною... Ого! Тут папамесім гразі. Каліна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папанасі́ць, ‑нашу, ‑носіш, ‑носіць; зак., каго-што і чаго.
Разм. Насіць доўга, неаднаразова; напасіць многа каго‑, чаго‑н. Папанасіць дзіця. □ Колькі папахадзіў .. [Андрэй] тут босымі нагамі, колькі папанасіў зелля свінням, як маці палола грады. Пальчэўскі. З гэтага корту і мужчынам пашый штаны, то папаносяць!.. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папрасяка́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Прасячы ўсё, многае. У канцы ліпеня генерал Фікельмонт даў загад знішчыць на Дняпры ўсе чаўны. Асобныя атрады выкапалі загад. У чаўнах, віцінах .., да апошняй душагубкі, папрасякалі днішчы. Караткевіч.
2. Пралажыць высечкай многа чаго‑н. Папрасякаць праходы ў лесе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
банды́т, ‑а, М ‑дыце, м.
Удзельнік банды; узброены рабаўнік, разбойнік. Многа буяных драпежных галоў Скацілася з плеч у бандытаў. Крапіва. // Пра таго, хто належыць да контррэвалюцыйнай банды, варожага войска. [Дзюмон:] — Малайцы карэйцы! Так даюць гэтым бандытам па карку, што коцяцца яны на поўдзень без аглядкі. Шамякін.
[Іт. bandito.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
безупы́нны, ‑ая, ‑ае.
Пастаянны, бесперапынны. Бабка Наста гаварыла доўга і многа.. Гутарка лілася безупынным зацяжным восеньскім дожджыкам. Колас. У вершалінах старых хвояў стаяў безупынны і роўны, як вечнасць, шум. Чорны. // Які часта паўтараецца, адбываецца бесперастанку. [Ганна Сяргееўна].. успамінала безупынныя бамбёжкі Масквы, мітуслівы натоўп на вуліцах. Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лі́шне, прысл.
1. Вельмі, празмерна. Цішыня... цягнецца лішне доўга і трывожна нездарма. На фронце — гэта, безумоўна, зацішша перад новай бурай. Брыль.
2. Многа, залішне. Не было часу лішне гаварыць, вясна ішла шпарка. Чорны. Людзі стараліся патрапіць след у след, каб лішне не ісці цаліной. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)