шматгадо́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які існуе, працягваецца шмат гадоў. Шматгадовая дзейнасць. Шматгадовы вопыт.

2. Спец. Які расце некалькі ці шмат гадоў (пра расліны). Шматгадовыя травы. □ Уся плошча забрукавана, акаймавана гранітам і абсаджана шматгадовымі ліпамі. «Беларусь». Для прыгатавання сенажу ўсюды выкарыстоўваецца атава сеяных шматгадовых і прыродных траў. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

афіцэ́рства, ‑а, н., зб.

Афіцэры. Шмат па якіх маёнтках акупаванага Палесся ладзілі паны пышныя банкеты польскаму афіцэрству. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дульцы́н, ‑у, м.

Рэчыва, якое ў шмат разоў пераўзыходзіць па саладосці цукар і выкарыстоўваецца іншы раз замест яго.

[Ад ням. dulcis — салодкі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

павярхо́ўнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць павярхоўнага. Павярхоўнасць назіранняў. □ Шмат было павярхоўнасці і схематызму ў творчасці рэжысёраў і аператараў. «Беларусь».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хамсі́н, ‑у, м.

Спец. Сухі і гарачы вецер на паўночным усходзе Афрыкі, які прыносіць шмат пяску і пылу.

[Араб.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мно́го нареч., в знач. сказ. шмат; мно́га, бага́та;

ни мно́го, ни ма́ло ні мно́га, ні ма́ла.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бурапе́нны, ‑ая, ‑ае.

Паэт. Бурлівы, кіпучы. Развялося шмат цяпер машын, — Аж да бурапеннага Байкала Паляцеў на самалёце сын. Кусянкоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

карту́на, ‑ы, ж.

Уст. Баваўняная тканіна. За прылаўкам у Матруны Шмат «утрэслася» картуны, Метраў сорак, можа й болей. Крапіва.

[Ням. Kattun — бавоўна.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рассяда́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Сядзець важна, займаючы шмат месца. За сталом рассядаў пажылы, але грузны мужчына. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Валовая скурашмат, багата’ (КЭС). Магчыма, валовая скура мела калісьці больш канкрэтнае значэнне меры, чым проста ’шмат’. Бясспрэчна, аднак, што такі выраз мог ужывацца ў значэнні меры, як і іншыя назвы частак цела жывёлін, параўн. туша, вепръ (гл. Скурат, Меры, 142 і наст.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)