успрыма́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. успрымаць — успрыняць.

2. У філасофіі — адлюстраванне ў свядомасці людзей прадметаў і з’яў рэчаіснасць якія ўздзейнічаюць на органы нашых пачуццяў. Законы ўспрымання. □ Такім чынам, матэрыялістычная тэорыя, тэорыя адлюстравання прадметаў мыслю, выкладзена тут з паўнейшай яснасцю: па-за намі існуюць рэчы. Нашы ўспрымання і ўяўленні — вобразы іх. Праверка гэтых вобразаў, аддзяленне ісцінных ад памылковых даецца практыкай. Ленін. Напорыстасці і заўзятасці ў Платонава хапала. Зноў жа — дапамагала маладосць, тэмперамент, прывабнасць, непасрэднасць успрыманняў. Сабалеўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

драматургі́я, ‑і, ж.

1. Драматычнае мастацтва. Задачы драматургіі. Працаваць у галіне драматургіі.

2. зб. Сукупнасць драматычных твораў якога‑н. пісьменніка, народа, эпохі і пад. Драматургія Крапівы. Беларуская драматургія.

3. Тэорыя пабудовы драматычных твораў.

[Грэч. dramaturgia.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грама́тыка, -і, ДМ -тыцы, мн. -і, -тык, ж.

1. Лад¹ (у 5 знач.) мовы (словаўтварэнне, марфалогія і сінтаксіс), які разам з фанетыкай і лексікай утварае яе цэласную сістэму.

2. Навука аб гэтым ладзе.

Тэорыя граматыкі.

3. Кніга, якая апісвае гэты лад.

Акадэмічная г.

Вучэбная г.

|| прым. граматы́чны, -ая, -ае.

Граматычная катэгорыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

электро́нны в разн. знач. электро́нный;

~нная выліча́льная машы́на — электро́нная счётная маши́на;

~нная бо́мба — электро́нная бо́мба;

~нная тэо́рыя — электро́нная тео́рия

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

электрадына́міка, ‑і, ДМ ‑міцы, ж.

Раздзел фізікі, які вывучае закон руху і ўзаемадзеяння электрычных зарадаў і звязаных з імі з’яў; проціл. электрастатыка.

•••

Квантавая электрадынаміка — квантавая тэорыя электрамагнітнага поля і яго ўзаемадзеянняў з зараджанымі часціцамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эўры́стыка, ‑і, ДМ ‑тыпы, ж.

Спец.

1. Спецыяльныя метады, якія выкарыстоўваюцца ў працэсе адкрыцця новага.

2. Навука, якая вывучае прадуктыўнае творчае мысленне.

3. Метад навучання пры дапамозе навадных пытанняў, а таксама тэорыя такой методыкі.

[Ад грэч. heurískō — знаходжу.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

радыяло́гія, ‑і, ж.

Навука, прадметам вывучэння якой з’яўляецца тэорыя і практыка выкарыстання крыніц іанізуючых выпрамяненняў для дыягностыкі і лячэння захворванняў. Кафедра радыялогіі. □ У практыку работы медыцынскіх устаноў .. укараняюцца навейшыя дасягненні біялогіі, фізікі, хіміі і радыялогіі. «Звязда».

[Ад слова радый і грэч. logos — вучэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

камуні́зм, -у, м.

Грамадска-эканамічная фармацыя, заснаваная на пабудове бяскласавага грамадства з агульнай уласнасцю на сродкі вытворчасці і з поўнай сацыяльнай роўнасцю ўсіх членаў грамадства, а таксама навуковая тэорыя стварэння такой фармацыі.

Навуковы к.

○

Ваенны камунізм — часовая эканамічная палітыка савецкай улады ў перыяд Грамадзянскай вайны (1918—1920 гг.) і ваеннай інтэрвенцыі.

|| прым. камуністы́чны, -ая, -ае.

К. светапогляд.

Камуністычная партыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

катастро́фа, -ы, мн. -ы, -ро́ф, ж.

1. Падзея з трагічнымі вынікамі, раптоўнае вялікае бедства.

Дарожная к.

Авіяцыйная к.

2. Значная змена, якая цягне за сабой рэзкі пералом у грамадскім або асабістым жыцці.

Нацыянальная к.

Сямейная к.

3. Нечаканая і грандыёзная падзея ў гісторыі планеты, якая робіць уплыў на яе далейшае існаванне (спец.).

Тэорыя катастроф.

|| прым. катастро́фны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адлюстрава́нне, -я, н.

1. гл. адлюстраваць.

2. Адбітак прадмета на гладкай люстраной паверхні.

А. дрэў у вадзе.

3. Адбітак у нашай свядомасці з’яў аб’ектыўнай рэальнасці.

Навуковая тэорыя адлюстравання.

4. Тое, што ўвасабляецца ў мастацкіх вобразах і малюнках.

А. жыцця ў мастацкім творы.

5. Тое, што з’яўляецца вонкавым выяўленнем чаго-н.; адбітак.

Убачыць а. радасці ў вачах.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)