кня́жацкі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да князя, належыць яму. Княжацкі палац. Княжацкі тытул. // Такі, як у князя; багаты, раскошны. Княжацкія ўборы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патрыя́рх, ‑а, м.
1. Кіраўнік роду ў родавым грамадстве.
2. перан. Стары і вельмі паважаны чалавек у якім‑н. калектыве. // каго-чаго. Старшы і найбольш выдатны ў якой‑н. галіне дзейнасці чалавек. У Бруселі яго [Карловіча] благаслаўляе сам патрыярх польскіх гісторыкаў Іяхім Лелевель. Г. Кісялёў.
3. Вышэйшы духоўны тытул служыцеля праваслаўнай царквы. // Асоба, якая мае гэты тытул.
[Грэч. patriarchēs — роданачальнік.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
імпера́тарства, ‑а, н.
1. Сан, тытул імператара, імператрыцы. Адмовіцца ад імператарства.
2. Знаходжанне на троне ў сане імператара, імператрыцы.
3. Праўленне імператара, імператрыцы; манархія.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Найясне́йшы ’свяцейшы (граф, князь)’ — тытул (Гарэц.). З польск. najjaśniejszy (напр., najjaśniejszy królu) ’найдастойнейшы’, што ў сваю чаргу калька з заходнееўрапейскіх моў, параўн. рус. ваша светлость — зварот у царскай Расіі да асоб пэўнага рангу.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тарка́н ’таракан’ (Нас., Жд. 1), тарка́нік, таркано́к ’малады таракан’ (Нас.). Гл. таракан; адсутнасць поўнагалосся тлумачыцца “падтрымліваючым уплывам” цюркскіх моў, калі прыняць сувязь са ст.-цюрк. таркан ’ганаровы тытул’, гл. Дабрадомаў, Бел. лекс., 43.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
му́рза, ‑ы, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑е, Т ‑ай (‑аю), ж.
Разм. Неахайны або мурзаты чалавек. — Хадзем памыю хоць, мурза ты, — усміхнулася маці сыну. Арабей. Хлопцы на хаду скідалі камбінезоны і неяк адразу ператвараліся з нязграбных мурзаў у франтаватых маладых людзей. Асіпенка.
мурза́, ‑ы́, м.
Тытул татарскай феадальнай знаці ў 15 ст. // Асоба, якая носіць такі тытул.
[Ад перс. mīrza.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гра́фства, ‑а, н.
1. Графскі тытул.
2. Зямля, якая знаходзілася пры феадальным ладзе ва ўладанні графа.
3. Буйная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Англіі, Ірландыі, ЗША і інш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ва́сан ’тытул-зваротак у дробнай польскай шляхты, а таксама сярод беларусаў’ (Мядзв.); ’пан’ (Др.-Падб.), васа́н ’тс’ (Гарэц., Касп.). Запазычанне з польск. wasan ’тс’ (а гэта, як і waspan, скарачэнне з waszmość pan; гл. Брукнер, 603). Параўн. васп́ан.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
віко́нт, ‑а, М ‑нце, м.
Дваранскі тытул у старой Францыі, у Англіі і некаторых іншых краінах, сярэдні паміж тытулам барона і графа, а таксама асоба з такім тытулам.
[Фр. vicomte.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
магі́стэрскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да магістра (у 1 знач.). Магістэрскі экзамен.
2. Які мае адносіны да магістра (у 2, 3 знач.), належыць яму. Магістэрскі тытул.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)