кру́пы, круп.

1. Прадукт харчавання з цэлых або сечаных зярнят розных культур.

Грэчневыя к.

Зварыць кашу з манных круп.

2. перан. Снег у выглядзе невялікіх шарападобных зярнят.

|| памянш. кру́пкі, -пак.

|| прым. крупяны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пазамята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. што. Змесці, сабраць у адно месца ўсё, многае.

П. смецце ў кут.

2. каго-што. Занесці, засыпаць (снегам, пяском і пад.) усё, многае ці ўсіх, многіх.

Снег пазамятаў усе сцежкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мяце́лічны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да мяцеліцы. Брадэнік злосна трасянуў снег з каўняра.. Ці то з каўняра, ці мо той, мяцелічны снег трапіў у рукаў, апёк холадам недзе ля самай пахі. Кандрусевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прата́ліна, ‑ы, ж.

Месца, дзе растаў снег і агалілася зямля. Снег сыходзіў дружна і хутка. Увачавідкі вырасталі на палях чорныя праталіны зямлі. Краўчанка. // Месца, якое растала (на замёрзлай шыбе). Прахукаць праталіну на шыбе.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сагна́ць, зганю́, зго́ніш, зго́ніць; сагна́ў, -на́ла; згані; сагна́ны; зак.

1. каго (што). Гонячы, прымусіць пайсці, пабегчы, паляцець адкуль-н.

С. з месца.

2. каго-што. Прымусіць сабрацца ў адно месца.

С. цялят на ферму.

3. што. Растапіць (снег).

Сонца сагнала снег з пагоркаў.

4. што. Пазбавіцца ад чаго-н.; знішчыць.

С. вагу.

◊

Сагнаць ахвоту (разм.) — задаволіць жаданне, нацешыцца чым-н.

Сагнаць злосць на кім (разм.) — даць выхад сваёй зласлівасці, дрэннаму настрою.

|| незак. зганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. згон, -у, м. і зго́нка, -і, ДМ -нцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

запарушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны; зак., што.

1. Забрудзіць, пашкодзіць чым-н., што трапіла ў сярэдзіну.

З. вушы.

2. Прысыпаць, зацерушыць.

Снег запарушыў зямлю.

◊

Вока не запарушыць каму (разм.) — пра ціхага, бяскрыўднага чалавека.

|| незак. запару́шваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

імжэ́ць, ‑жыць; незак.

Тое, што і імжыць. Ноччу ляпіў мокры снег, раскісалі дарогі, .. а ўвесь дзень імжэў не то дождж, не то снег. Грахоўскі. Крыху імжэла. Праз тоўстыя ватнікі да самага нутра праймала золь. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сумёт, ‑а, М ‑мёце, м.

Намеценая ветрам гурба снегу. Ужо больш месяца ляжыць снег, намяло высокія сумёты на вуліцы, на гародах. Шамякін. Адна дэталь, і чытач ужо бачыць снежныя сумёты, чуе, як рыпіць снег. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уле́жацца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -жыцца; зак.

1. Асесці, ушчыльніцца ад доўгага ляжання.

Снег улежаўся.

2. Пасля доўгага ляжання стаць гатовым для карыстання, далейшай апрацоўкі (пра садавіну, лён).

Яблыкі ўлежаліся ў саломе.

Лён улежаўся.

|| незак. уле́жвацца, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Прыдылі́ць ’ледзь-ледзь прысыпаць; ледзь засыпаць тонкім слоем’ (Мядзв.). Прэфіксальнае да дылі́ць/дыле́ць ’ледзь сыпацца, церушыць (пра снег)’ (Варл.), параўн. падылі́ць ’пакрапаць (пра дождж), пацерушыць (пра снег)’ (Касп., Шат., Варл.). Падрабязней гл. Антропаў, Супр. чыт. III, 5. Гл. таксама дыле́ць ’імжэць’, дыл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)