ві́згат, ‑у, М ‑гаце, м.
Пранізлівы, рэзкі гук. Дзікі візгат [бомбаў] перакрыў на хвіліну жалезны гул матораў. Навуменка. Пачуўся лязг ключоў, удары кірак і тапароў, візгат піл. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сячка́рня, ‑і, ж.
Сельскагаспадарчая машына для рэзкі саломы на корм, а таксама для здрабнення зялёнай масы раслін па сілас. Сярдзіта зашамкала сячкарня вострымі нажамі, перасякаючы салому на дробныя шматочкі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Верць! — выклічнік, які азначае ’рэзкі паварот, хуткасць руху’ (КТС, Мядзв.). Укр. верть, рус. верть, серб. вр̏ц ’тс’. Адваротнае ўтварэнне ад *вертети па аналогіі да дзеясловаў, якія перадаюць гукаперайманні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пераваро́т, -у, М -ро́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Рэзкі паварот, карэнныя змены ў развіцці чаго-н.
П. у навуцы.
2. Карэнная змена ў дзяржаўным жыцці.
Дзяржаўны п.
3. Паварот з аднаго боку на другі.
П. цераз крыло (фігура вышэйшага пілатажу). Скачок з пераваротам (у гімнастыцы).
|| прым. пераваро́тны, -ая, -ае (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
я́ркі, -ая, -ае; ярчэ́й; ярчэ́йшы.
1. Які вылучае моцнае святло, асляпляльны, зіхатлівы.
Яркае святло.
Я. агонь.
Яркае сонца.
Ярка (прысл.) гарэць.
2. Пра колер: рэзкі па чысціні і свежасці тону.
Я. колер.
Яркая зеляніна.
3. перан. Выдатны ў якіх-н. адносінах.
Я. талент.
Яркая дата.
Ярка (прысл.) адлюстраваць.
|| наз. я́ркасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
надры́ўны, ‑ая, ‑ае.
Рэзкі, хваравіта напружаны, з надрывам (у 3 знач.). Надрыўны плач. □ Лясы шумелі на трывогу, І голас іх надрыўны быў. Глебка. Недзе ў канцы вагона надрыўным басам закрычаў чалавек. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераско́к, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. пераскочыць (у 1 знач.).
2. перан. Рэзкі пераход. Нечаканы пераскок на зусім іншую тэму і гэтыя мае інтанацыі, відаць, проста такі ашаламілі Антаніну Аркадзьеўну. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смярдзю́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
1. Невялікі драпежны звярок з каштоўным футрам, які выдзяляе смярдзючы рэзкі пах; скунс.
2. Назва розных раслін (траў), якія вызначаюцца вострым непрыемным пахам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зашчо́ўкнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., што.
Замкнуць, зачыніць, утварыўшы пры гэтым рэзкі, кароткі гук. Зашчоўкнуць замок. □ Нахіліўшыся над .. [Джыавані] і хаваючы ў кабуру пісталет, які яшчэ дыміўся, паліцэйскі зашчоўкнуў на яго руках наручнікі. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зы́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Разм.
1. Моцна, голасна, рэзка крыкнуць. — На печ! — зыкнуў на .. [дзяцей] бацька, падышоўшы дастала. Кулакоўскі.
2. Утварыць рэзкі, свісцячы гук. Зыкнуў, бразнуў сталлю-чыгуном цягнік, уздрыгануў ад натугі. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)