гнаі́цца, гноіцца; незак.
Выдзяляць гной. Вочы гнояцца. □ Правая нага, на якой вышэй калена гнаілася рана, распухла і пакрылася фіялетавымі плямамі. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́латы I
1. прич. ко́лотый; ре́занный; см. кало́ць I 1;
2. прил. ко́лотый;
~тая ра́на — ко́лотая ра́на
ко́латы II
1. прич. ко́лотый; ру́бленный; см. кало́ць II;
2. прил. ко́лотый;
к. цу́кар — ко́лотый са́хар
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пралупі́цца ’абудзіцца рана’ (добр., Мат. Гом.). Конфікснае ўтварэнне (пра- + іцца) ад лупы ’вочы’ (гл. лупа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
праку́с, ‑у, м.
Рана ад укусу; пракушанае месца. Асабліва небяспечныя для худобы паўторныя пракусы скуры на месцы не зажыўшай яшчэ ранкі. Матрунёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нацямку́, прысл.
Разм. Досвіткам, на світанні; прыцемкам. Касіць зачыналі рана, нацямку. Сачанка. Дапытвалі [арыштаваных] аж да вечара. Ужо нацямку ўсіх пагналі ў Глыбокае. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стале́тнік, ‑у, м.
Разм. Тое, што і альяс. Піліп папраўляўся. Ужо хадзіў па хаце. Рана на шчацэ, старанна змазаная сокам сталегніку, зацягнулася. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цямо́чак, ‑чку, м.
У выразе: на цямочку — вельмі рана, на світанні. Устане гаспадыня ўзімку ўранні, яшчэ на цямочку, печ адслоніць, каб запаліць. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Курчу́к ’рана ў храпе’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. літ. kurčiūkas ’тс’ (Сл. паўн.-зах., 2, 585). Балтызм.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аско́лачны, ‑ая, ‑ае.
Які мае дачыненне да асколка. Асколачная рана. // Які разрываецца на шматлікія асколкі, разлічаны на паражэнне асколкамі. Асколачная граната. Бомба асколачнага дзеяння.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паране́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. параніць і параніцца. // Рана. Тамаш рабіў пільны агляд пальцаў з вонкавага боку: колер, мазалі, таўшчыня,.. параненне. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)