распу́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго-што.
Напалохаўшы, разагнаць у розныя бакі. Відаць, валтузня з ляшчом распудзіла рыбу, і Косціку зноў прыйшлося сядзець без занятку доўгі час. Ляўданскі. — Без лодкі мы тут не дадзім рады, — апаў духам Іван. — Распудзім толькі баброў... Масарэнка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зва́да ж. скло́ка, ссо́ра; ра́спря;
◊ ні да ра́ды, ні да зва́ды — ни ры́ба ни мя́со; ни то ни сё; ни к селу́ ни к го́роду
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мно́жыць несов.
1. (увеличивать количество) мно́жить, умножа́ть;
м. рады́ фізкульту́рнікаў — мно́жить (умножа́ть) ряды́ физкульту́рников;
2. мат. мно́жить, перемножа́ть;
м. двухзна́чныя лі́кі — мно́жить (перемножа́ть) двузна́чные чи́сла
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рад I м., в разн. знач. рад;
сядзе́ць у другі́м ра́дзе — сиде́ть во второ́м ряду́;
на градзе́ расло́ пяць радо́ў мо́рквы — на гряде́ росло́ пять рядо́в морко́ви;
самкну́ць рады́ — воен. сомкну́ть ряды́;
у рада́х а́рміі — в ряда́х а́рмии;
р. акалі́чнасцей — ряд обстоя́тельств;
гандлёвыя рады́ — торго́вые ряды́;
мясны́ рад — мясно́й ряд;
◊ у пе́ршых ~да́х — в пе́рвых ряда́х;
гады́ ў рады́ — в ко́и-то ве́ки
рад II прил., в знач. сказ. рад;
ве́льмі р. — о́чень рад;
◊ р. стара́цца! — рад стара́ться!;
р. не р. — рад (и́ли) не рад;
р. вас ба́чыць — рад вас ви́деть;
(і) сам не р. — (и) сам не рад;
жыццю́ не р. — жи́зни не рад;
чым бага́ты, тым і ра́ды — погов. чем бога́ты, тем и ра́ды;
хто дабру́ не р. — погов. кто добру́ не рад;
ра́да б душа́ ў рай, ды грахі́ не пуска́юць — посл. рад бы в рай, да грехи́ не пуска́ют
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ра́туша ’орган гарадскога самакіравання ў Заходняй Еўропе і будынак, дзе ён размяшчаўся’ (ТСБМ, Шымк. Собр.), ст.-бел. ратуша, ратушъ ’будынак магістрата’ (Ст.-бел. лексікон). Праз адаптаванае польск. ratusz ’ратуша’, а ў польскай, магчыма, праз чэш. з с.-в.-ням. râthûs ’будынак паседжанняў гарадской рады’ < rât ’рада’ + hûs ’будынак’ (XIII–XIV стст.). У старабеларускай адзначаецца з 1445 г. (Булыка, Запазыч., 274). Гл. таксама Галай, Роднае слова, 1997, 5, 58.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
уцяка́ч, уцекача, м.
1. Той, хто ўцякае або ўцёк адкуль‑н. У [партызанскія].. рады ўліваліся ўсё новыя і новыя людзі — калгаснікі, абкружэнцы, уцекачы з нямецкага палону. М. Ткачоў.
2. Разм. Тое, што і бежанец.
•••
Даць (задаць) уцекача — тое, што і даць (задаць) дзёру (гл. даць).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́шліна ’мыта; дзяржаўны грашовы збор за тавары, якія ўвозяцца або вывозяцца’ (ТСБМ, Бяльк., Юрч. СНЛ), ст.-бел. пошлина, рус. по́шлина, стараж.-рус. пошьлина ’старажытны звычай’, пошьлъ ’старажытны, спрадвечны, звычайны’, літаральна: чьто пошьло есть (Праабражэнскі, 2, 119). Параўн., аднак: взял мець со собою по нашей пошлине (Пісьмо Рыжскай рады XIII ст.), што, паводле Станкевіча (Зб. тв., 1, 368), значыла ’як мы паслалі, загадалі, па нашаму загаду’, якое трэба выводзіць з пасылаць, слаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дапіса́ць, ‑пішу, ‑пішаш, ‑піша; зак., што.
1. Скончыць пісаць што‑н.; напісаць да якога‑н. месца. Дапісаць пісьмо. Дапісаць кнігу да сярэдзіны.
2. Дадаць да напісанага; прыпісаць. А ў канцы дапісалі: «Рады паведаміць вам такую навіну». Якімовіч. [Акцызнік] ведаў і другое — у ведамасці ўсё можна дапісаць. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нассо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
1. Ссунуць адкуль‑н. або куды‑н. пэўную колькасць чаго‑н. Была відаць здалёку белая бяросга — цэлыя кучы, усё роўна як хто нассоўваў яе ды не даў рады забраць ці спаліць. Пташнікаў.
2. Рухаючы, наблізіць адно да другога. Нассоўваць сталоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ну́дна,
1. Прысл. да нудны.
2. безас. у знач. вык. Пра пачуццё нуды, якое адчувае хто‑н. На развітанні.. [Захарыя] сказаў, што вельмі рады знаёмству, бо Гіго аднаму было вельмі нудна. Самуйлёнак. // Пра нуду, сум, якія пануюць дзе‑н. Нудна і непрытульна было ў лесе без вогнішча. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)