паразіты́зм, -у, м.

1. Суіснаванне двух арганізмаў, пры якім адзін арганізм (паразіт) корміцца за кошт другога.

2. перан. Жыццё з чужой працы, дармаедства.

|| прым. паразіты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэко́рд, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

Найлепшы вынік, дасягнуты ў працы, спорце.

Устанавіць сусветны р.

Пабіць чый-н. р.

Р. трываласці (перан.: вышэйшая ступень трываласці).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

працаўні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Той, хто працуе.

Сумленны п.

2. Работнік якой-н. галіны, сферы працы.

Працаўнікі навукі.

|| ж. працаўні́ца, -ы, мн. -ы, -ні́ц.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сяме́йнасць, -і, ж.

1. Стан сямейнага (у 2 знач.); сямейны спосаб жыцця.

2. Заганны прынцып падбору кадраў, размеркавання працы, калі перавага і прывілеі аддаюцца родзічам і сваякам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

імпэ́т, -у, М -пэ́це, м.

1. Імклівасць, парывістасць, разгон.

Вясенні і. ручаін.

2. перан. Гарачы парыў, запал, пылкасць, імкненне.

І. да працы.

Любоўны і.

|| прым. імпэ́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абыя́кавы, -ая, -ае.

Які не выяўляе ніякай цікавасці да каго-, чаго-н., безуважны, раўнадушны да ўсяго.

А. да людзей чалавек.

Абыякавыя адносіны да працы.

|| наз. абыя́кавасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паганя́ты, -ага, мн. -ыя, -ых, м.

1. Той, хто паганяе запрэжаных жывёл, возчык.

2. Той, хто падганяе на працы, наглядчык.

Паганятыя з бізунамі стаялі ў кожнага над каркам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уда́рны², -ая, -ае.

1. Перадавы па выкананні планаў і норм, па прадукцыйнасці працы.

Ударная брыгада.

Ударная праца.

2. Першачарговы, неадкладны, а таксама прысвечаны вельмі важнай рабоце.

Ударная будоўля.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пра́ца, ‑ы, ж.

1. Працэс уздзеяння чалавека на прыроду; чалавечая дзейнасць, накіраваная на стварэнне матэрыяльных і культурных каштоўнасцей. Фізічная праца. Наёмная праца. Прадукцыйнасць працы. Прылады працы. □ Мірная праца і радасць шчаслівага сямейнага жыцця — вось яе светлы сённяшні дзень. Брыль.

2. Работа, якая патрабуе затраты фізічнай ці разумовай энергіі. Гануля была ў бацькоў адной дачкою і, яшчэ будучы дзіцём, дапамагала маці ў цяжкай сялянскай працы. Гурскі.

3. Вынік творчай, разумовай дзейнасці; твор. Друкаваная праца. Матэматычная праца. Лінгвістычная праца. // толькі мн. (пра́цы, прац). Назва навуковых часопісаў, зборнікаў. Працы Інстытута Мовазнаўства Акадэміі навук БССР.

4. Тое, што і работа (у 4 знач.). Хадзіць на працу.

•••

Біржа працы гл. біржа.

Герой Сацыялістычнай Працы гл. герой.

Інспекцыя працы гл. інспекцыя.

Сізіфава праца — цяжкая да знясілення марная праца (ад імя міфічнага цара Сізіфа, прыгаворанага багамі вечна каціць на гару камень, які, дасягнуўшы вяршыні, падаў назад).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кашто́ўны, -ая, -ае.

1. Які дорага каштуе, мае вялікую цану.

К. камень.

2. Які мае важнае, істотнае значэнне.

Каштоўныя парады.

К. дакумент.

|| наз. кашто́ўнасць, -і, ж.

К. навуковай працы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)