тапчано́к, ‑нка, м.
Памянш. да тапчан; невялікі тапчан. Гэта была шпітальная кладоўка, у дальнім кутку якой стаяў мой тапчанок, змайстраваны з негабляваных дошак. Пянкрат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упо́плеч, прысл.
Разм. Тое, што і поплеч. Ісці ўпоплеч. □ Стань жа ўпоплеч, мой друг, і на хвілю замры! Гілевіч.
•••
З векам упоплеч гл. век.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чаго́сьці 1, прысл.
Невядома чаму, з якой прычыны. — Бачыш, які мой Іван... А Клім на яго чагосьці гневаецца... Кавалёў.
чаго́сьці 2,
гл. штосьці 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бярло́г, берлагу, м.
Зімовае логава мядзведзя. У спешцы ж пад бярлог [мядзведзь] Мясціну падабраў благую. Корбан. // Свіное логава. У адным хляве і берлагу І нават ад адной свінні Радзіліся яны — Адзін Руды, другі Падласы. Крапіва. // Разм. іран. Жыллё. [Віктар] — Казакі прыехалі не дзезерціраў лавіць, а пані Відацкае бярлог сцерагчы. Лобан. // Разм. Неакуратная, непрыбраная пасцель. Распарола мой сяннік ты, Развярнула мой бярлог. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абве́яць, ‑вее; зак., каго-што.
Абадзьмуць, абдаць паветранай плынню. Прыязджайце, як вецер Паўдзённым дыханнем калоссе абвее. Арочка. Ледзьве прыкметная плынь паветра з паплавоў абвеяла.. [Тамаша] лёгкім холадам. Чорны. // Абарваць, абтрэсці, асыпаць (пра лісце, пялёсткі і пад.). Ты, мой лісточак, Ты, мой зялёны, Ты мяне кідаць будзеш, Ветры павеюць, Цябе абвеюць, Я адна застануся. Глебка. // безас. Пакрыць, абсыпаць чым‑н. Падарожнага абвеяла снегам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зо́латка, ‑а, н.
Ласкавы зварот да каго‑н.; дарагі, любы. [Каленік] нічога не памятаў з .. варажбы, акрамя ласкавых слоў. «Саколік мой ясны, сынок, золатка маё...» Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папрыкру́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Прыкруціць, прымацаваць, замацаваць усё, многае. Папрыкручваць клямкі да дзвярэй. □ [Дошкі] бацька дротам папрыкручваў, мой багаж вяроўкай да дошак прымацавалі. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хлябо́к, ‑бка, м.
Памянш.-ласк. да хлеб. Працавітая рукой Засявае шнурок... Ой, радзі, божа мой, На пацеху хлябок! Купала. Хлябок — танюткай столачкай, Нібыта залаты. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
азвярэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
Страціць чалавечыя якасці; зрабіцца шалёным, раз’юшаным; набыць звярынае аблічча; звар’яцець. [Паніч:] Ты, мой міленькі, азвярэў і не помніш сам, што кажаш. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зару́біна, ‑ы, ж.
Разм. Засечка, зарубка 2 (у 2 знач.). Нават і сёння Яшчэ на адным з вушакоў Зарубіны ёсць, Што калісьці мой рост адзначалі. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)