ство́рны, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які мае адносіны да створу (у 3, 4 знач.). Створная лінія. Створныя вехі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шост, шаста́, М шасце́, мн. шасты́, -о́ў, м.
Доўгая тонкая палка ці жэрдка.
Скачок з шастом (у спорце).
|| памянш. шасто́к, -тка́, мн. -ткі́, -тко́ў, м.
|| прым. шаставы́, -а́я, -о́е (спец.).
Шаставая лінія сувязі (на шастах).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ры́са ’лінія, вузкая паласа’, уласцівасць, адметная якасць’, ’аблічча твару’ (ТСБМ; Гарэц.), ры́ска ’рыска’ (Бяльк.), ’паз’ (свісл., Шат.). Праз польск. rys ’рыса’, ’замалёўка’, ’лінія’, rysa ’драпіна’, ’шчыліна’ з ням. Riss ’трэшчына’, ’шчыліна’, ’драпіна’, ’дзюра’ (Брукнер, 472).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рыс ’радок’ (лаг.). Паланізм, параўн. польск. rys ’рысачка, лінія’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ко́нтурны ко́нтурный;
к. рысу́нак — ко́нтурный рису́нок;
○ ~ная ка́рта — ко́нтурная ка́рта;
~ная лі́нія — ко́нтурная ли́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ры́са, -ы, мн. -ы, рыс, ж.
1. Вузкая паласа, лінія.
Правесці рысу.
Падвесці рысу пад чым-н. (таксама перан.: падвесці вынік, скончыць з якой-н. справай).
2. Лінія (існуючая ці ўяўная), якая раздзяляе што-н., рубеж.
Р. пад’ёму вады.
3. Уласцівасць, адметная адзнака, якасць.
Рысы характару.
Рысы новага чалавека.
4. мн. Тое, што і рысы твару.
Дарагія рысы.
◊
Рысы твару — абрысы, аблічча твару.
Прыгожыя рысы твару.
У агульных рысах — без падрабязнасцей.
|| памянш. ры́ска, -і, ДМ -ры́сцы, мн. -і, -сак, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тангенсо́іда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Спец. Крывая лінія, якая графічна паказвае змяненне тангенса ў залежнасці ад змянення вугла.
[Ад лац. tangens — які датыкаецца і грэч. eidos — від.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ліне́йка 1 ’прамая лінія на паперы’, ’планка для вычэрчвання прамых ліній’ (ТСБМ). Запазычана, відавочна, з рус. линейка, якое існавала паралельна з першапачатковай формай линийка, запазычанай з польск. linijka, што з’яўляецца памяншальнай формай лексемы linia ’лінія’ (аналагічна рука — ручка).
Ліне́йка 2 ’прадаўгаваты воз у выглядзе лінейкі на шырокіх колах’ (Жд. 2), ’выязны воз’ (брасл., в.-дзвін., даўг., прасл., лудз., Сл. паўн.-зах.). Запазычана з рус. линейка ’шырокі, доўгі воз з падоўжанай перагародкай’. Да лінія (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
фарва́тар, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Водны шлях для бяспечнага плавання суднаў вызначаны сігнальнымі знакамі.
Марскі ф.
2. перан. Асноўная лінія, кірунак дзейнасці, творчасці і пад.
Яго творчасць знаходзіцца ў фарватары сусветнай паэзіі.
|| прым. фарва́тарны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ізаба́та, ‑ы, ДМ ‑баце, ж.
Лінія на карце, якая злучае пункты аднолькавых глыбінь вадаёмаў (акіянаў, мораў, азёр і пад.).
[Ад грэч. isos — роўны, аднолькавы і bathos — глыбіня.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)