Канча́так ’канец, заканчэнне’ (Гарэц.), канчатка ’тс’ (Яруш.). Беларускае. Суф. ‑ат‑ак (‑ат‑ка) як у занятак (гл.). Параўн. канчаткі ’кавалак палатна з канцамі асновы, якім карыстаюцца пры датыканні красён’ (астр., Сл. паўн.-зах.). Да канец (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ке́пнуць ’памерці, зайсціся’ (Жд. 2). Гл. капец ’канец, смерць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
напасле́дак, прысл.
Пад канец, завяршаючы што‑н. Сказаць напаследак. Зрабіць напаследак. □ Вальс гарманіст пакінуў напаследак. Васілевіч. Журавінка чакаў, што ж скажа начальнік напаследак, усё агледзеўшы. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пахвата́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Тое, што і пахапаць. Ведаеце, доктар, я летась, якраз у гэты час, пад канец лета, ох пахватаў судакоў. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Схіл ’нахіленая паверхня; пакаты спуск’ (ТСБМ, Гарэц., Бяльк.), ’спад’ (Некр. і Байк.), ’пакаты бок узгорка’ (БРС), схі́лак ’сыход, край, канец’ (Нас.). Параўн. укр. схил ’спадзісты бок гары’, польск. schyłek ’заняпад, канец; схон, адхон’. Дэвербатыў ад схіліць < хіліць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кві́та ’задавальненне, канец’ (Нас., Шат., Сл. паўн.-зах.). Гл. квіт.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
накане́чнік, ‑а, м.
Невялікі, звычайна конусападобны прадмет, які насаджваецца на канец іншага прадмета. Наканечнік стралы. □ Гэта была крывая шабля ў чорным бліскучым чахле з залацістым наканечнікам. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сярэдневяко́ўе, ‑я, н.
Гістарычная эпоха, якая ахоплівае час ад крушэння рабаўладальніцкай Рымскай імперыі (5 ст.) да пачатку капіталізму (канец 17 ст.). Ранняе сярэдневякоўе. Класічнае сярэдневякоўе. Позняе сярэдневякоўе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карачу́н / тут ему́ и карачу́н пришёл прост. тут яму́ і капу́т (каю́к, кане́ц) прыйшо́ў, тут ён і ду́ба даў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бузяны́, ‑ая, ‑ое.
Разм. Пакрыты бузою 1 (у 1, 3 знач.). Стары падплыў да берага, падняў канец снасці з тычкаю і лёгка ўваткнуў тычку ў бузяное дно. Карамазаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)