нечарго́вы, ‑ая, ‑ае.
Які адбываецца без чаргі, па-за вызначаным тэрмінам. Нечарговая сесія Вярхоўнага Савета. Нечарговы сход. Нечарговы адпачынак. □ Пасля ўрокаў быў прызначаны нечарговы збор атрада. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арабе́ска, -і, ДМ -бе́сцы, мн. -і, -сак, ж.
1. Складаны арнамент з геаметрычных фігур і стылізаваных кветак, лісця і пад. першапачаткова ў помніках арабскага мастацтва, пазней у арабскім стылі (спец.).
2. мн. Збор невялікіх літаратурных ці музычных твораў (кніжн.).
|| прым. арабе́скавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
басту́ючы,
1. ‑ая, ‑ае. Дзеепрым. незал. цяпер. ад баставаць.
2. у знач. наз. басту́ючы, ‑ага, м. Удзельнік забастоўкі. Збор сродкаў у фонд бастуючых.
3. Дзеепрысл. незак. ад баставаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
горн, ‑а, м.
Медны духавы музычны інструмент для падачы сігналаў. Горн пераліўны Дзяцей будзіць рана. Нядзведскі. Зноў горн наш іграе, На збор заклікае; Хутчэй на лінейку ідзём. Журба.
[Ням. Horn — рог.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Палю́ддзе ’ў старажытнай Русі — збор даніны з княжацкіх васалаў’ (ТСБМ). Ст.-рус. полюдие ’тс’. Са ст.-рус. по людьхъ (гл. люди) (гл. Фасмер, 3, 321).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
недабо́р, ‑у, м.
Няпоўны збор, набор каго‑, чаго‑н.; недабраная колькасць каго‑, чаго‑н. [Данілевіч] ведаў, як цяжка перажывала Мар’яка ў мінулым годзе недабор сямідзесяці цэнтнераў бульбы з гектара. Стаховіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вясну́шкі ’журавіны (вясенні збор)’ (Касп.), рус. уладз. веснушка ’падснежныя журавіны’, уладз. весну́шки ’журавіны’. Бел.-рус. ізалекса, утвораная пры дапамозе суф. ‑ушк‑а (< ‑ux‑a) ад вясна́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
беспрасве́цце, ‑я, н.
Адсутнасць надзеі на лепшую будучыню; цемра, галеча. А калі над краем Легла згубай Ноч Глухога беспрасвецця, Скрозь пачулі — Хлопчык трубіць На дружынны збор У школу Дзецям. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фанатэ́ка, ‑і, ДМ ‑тэцы, ж.
Сістэматызаваны збор фанаграм. Фанатэка пласцінак Шаляпіна. □ У бібліятэцы ствараецца фанатэка, у якой ужо цяпер налічваецца звыш 800 запісаў опернай, сімфанічнай і інш. музыкі. «ЛіМ».
[Ад грэч. phōnē — гук і thēkē — сховішча.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ракаўшчы́ны мн. л. ’збожжа, якое збіраецца з кожнага сялянскага двара для царкоўнікаў’ (зах.-бранск., Кос.). Параўн. укр. роківщи́на ’гадавы збор, які збіраецца з парафіян святаром’. Да рок (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)