амярцве́лы, -ая, -ае.
1. Які страціў адчувальнасць (пра клеткі, тканкі і пад.).
Амярцвелая тканка.
2. перан. Які страціў рухомасць пад уплывам чаго-н.; які заціх; які пазбавіўся маральных сіл, адчувае спустошанасць.
А. горад.
Амярцвелае сэрца.
3. перан. Які аджыў, страціў значэнне, жыццёвасць.
Амярцвелыя традыцыі.
|| наз. амярцве́ласць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зацямні́ць, -цямню́, -це́мніш, -це́мніць; -цямнёны; зак., што.
1. Зрабіць цёмным або закрыць чым-н. цёмным, не прапускаючым святло.
Хмары зацямнілі сонца.
З. фон карціны.
2. Замаскіраваць.
З. горад.
3. перан. Зрабіць менш ясным.
З. свядомасць.
|| незак. зацямня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
З. сутнасць справы (перан.).
|| наз. зацямне́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адбудава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й; -дава́ны; зак., што.
1. Закончыць пабудову чаго-н.; пабудаваць.
Адбудавалі цудоўную школу.
2. Пабудаваць нанава, аднавіць што-н. пасля разбурэння, пажару і пад.
А. горад.
|| незак. адбудо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. адбудо́ва, -ы, ж. (да 2 знач.); прым. адбудо́ўчы, -ая, -ае.
А. перыяд.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
здурэ́ць сов., разг. сглупи́ть; сдури́ть;
~рэ́ў, што не пае́хаў у го́рад — сглупи́л, что не пое́хал в го́род
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перамча́ць сов., разг.
1. (быстро переправить) перемча́ть;
2. перемахну́ть;
п. у другі́ го́рад — перемахну́ть в друго́й го́род
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыру́пець сов. стать ну́жным (необходи́мым), потре́боваться; захоте́ться;
~піла пае́хаць у го́рад — безл. потре́бовалось (захоте́лось) пое́хать в го́род
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
губе́рня, ‑і; Р мн. ‑рань; ж.
Асноўная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў дарэвалюцыйнай Расіі з пачатку 18 ст. і ў СССР да 1924–29 гг. // Уст. Губернскі горад. Стаіць [гарадавы], як той пастух над статкам, І наглядае за парадкам — На тое ж горад і губерня. Колас.
•••
І пайшла пісаць губерня (жарт. уст.) — усё прыйшло ў рух, пачаўся перапалох.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зага́двацца, ‑аецца; безас. незак.
Патрабавацца зрабіць што‑н. Ураднік перадаў .. [Самуілу Плаўніку] павестку, у якой загадвалася з’явіцца да воінскага начальніка ў павятовы горад. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
граданача́льніцтва, ‑а, н.
1. У дарэвалюцыйнай Расіі — горад з прылеглым да яго наваколлем, выдзелены з губерні ў асобную адміністрацыйную адзінку.
2. Канцылярыя граданачальніка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грашы́шчы, ‑аў; адз. няма.
Разм. Вялікая сума грошай. Такімі грашышчамі варочае. □ О то, брат, горад! от дамішчы, О то дзе сыпалі грашышчы! Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)