хіці́н, ‑у, м.

Арганічнае рэчыва групы вугляводаў, якое ўваходзіць у склад знешняга покрыва членістаногіх, а таксама абалонак клетак грыбоў, некаторых відаў водарасцей і бактэрый.

[Ад лац. chitimum з грэч. chitōn — хітон.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кара́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Марская жывёліна, якая жыве нерухомымі калоніямі на скалах; род паліпаў.

2. Вапнавае адкладанне некаторых відаў гэтых жывёлін — чырвоны, ружовы або белы камень, які пасля апрацоўкі выкарыстоўваецца як упрыгожанне.

Пацеркі з каралаў.

|| прым. кара́лавы, -ая, -ае.

Каралавыя рыфы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

клён, -а і -у, м.

1. -а, мн. клёны, -аў і кляны́, -о́ў. Дрэва сямейства кляновых з шырокімі, у большасці відаў фігурнымі лістамі.

2. -у. Драўніна гэтай расліны.

Начоўкі з клёну.

|| памянш. клёнік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).

|| прым. кляно́вы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скрыжава́ць, -жу́ю, -жу́еш, -жу́е; -жу́й; -жава́ны; зак.

1. што. Скласці што-н. крыж-накрыж.

С. рукі.

2. каго-што. Зрабіць спарванне розных відаў (жывёл, раслін) для атрымання новай пароды, гатунку.

◊

Скрыжаваць шпагі — уступіць у бой, спрэчку.

|| незак. скрыжо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. скрыжава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стра́ва, -ы, мн. -ы, страў, ж.

1. Пэўным чынам прыгатаваныя для яды прадукты харчавання, а таксама сама яда.

Гарачая с.

Мясная с.

Смачная с.

2. Адзін з відаў яды, які падаецца на снеданне, абед і вячэру.

Абед з чатырох страў.

|| прым. стра́ўны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ка́рлікавы, ‑ая, ‑ае.

Вельмі малы. Карлікавы рост. Карлікавая гаспадарка. // У назвах народ жывёл і відаў раслін, якія вызначаюцца сваімі малымі памерамі. Карлікавы алень. Карлікавая бяроза.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асартыме́нт, ‑у, М ‑нце, м.

Падбор разнастайныя відаў і гатункаў тавараў у гандлёвым прадпрыемстве або вырабаў у вытворчым. // Падбор аднародных прадметаў розных гатункаў. Асартымент гальштукаў, тканін.

[Фр. assortiment.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аднадо́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае семя з адной семядолі. Аднадольныя расліны. // у знач. наз. аднадо́льныя, ‑ых. Назва класа такіх раслін. Вядома каля 30 тысяч відаў аднадольных.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

по́месь, ‑і, ж.

Парода, патомства, атрыманыя ад скрыжавання жывёлы або раслін розных відаў, народ, гатункаў. Мул — помесь асла з кабылай. // Асобная жывёліна або расліна, атрыманая такім спосабам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Крапі́нец ’крапінец звычайны, Polygala vulgaris’ (Кіс.). Цікава адзначыць для крапінца іншых відаў вызначэнне ’горкі, Polygala amarella’ і сінонім малыя козлікі Polygala comosa. Параўн. адпаведнае тлумачэнне назвы крапівы (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)