чупры́на, -ы, мн. -ы, -ры́н, ж.

Пасма валасоў, якая спадае на лоб або ўзнімаецца над ілбом; чуб; а таксама валасы наогул.

Густая ч.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

распатла́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Разм. Раскудлаціць, растрапаць (пра валасы). І валасы навошта распатлаў? Блазенства, піжонства звычайнае. Мехаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раскудла́ціцца, ‑лачуся, ‑лацішся, ‑лаціцца; зак.

Разм. Растрапацца, збіцца ў кудлы (пра валасы, прычоску). Косы [Верыны] раскудлаціліся, на пачырванелым носе павісла слязінка. Карпаў. Чорныя валасы раскудлаціліся, рукі павіслі, як нежывыя. Няхай. // Растрапаць, раскідаць сваю прычоску, валасы. Дзяўчынка раскудлацілася.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

плех, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Месца на галаве, дзе не выраслі або вылезлі валасы.

2. Голае месца сярод збажыны, лесу і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нату́заць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.

1. Тузаючы, ушчуць, пакараць.

Н. за валасы.

2. Натрудзіць цяжкай працай (разм.).

Н. рукі за дзень.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыгла́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., што.

Гладзячы, зрабіць роўным.

П. валасы.

П. стыль (перан.).

|| незак. прыгла́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прыгла́джванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

растрапа́ць, -траплю́, -трэ́плеш, -трэ́пле; -трапі́; -трапа́ны; зак., што.

1. гл. трапаць.

2. Раскалмаціць, раскідаць у беспарадку.

Вецер растрапаў валасы.

|| незак. растрэ́пваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Пе́тлахі ’валасы’ (в.-дзв., Шатал.; мазыр., З нар. сл.), ’недагледжаныя валасы’ (брагін., Нар. словатв.), петлухі ў выразе: і пет‑ духаў пі застанецца ’нічога’ (жлоб., Жыв. сл.), папыахэ ’непрычасаныя валасы’ (драг., Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.). Да патлаты (гл.), патлы ’ускудлачаныя валасы, кудлы’, магчыма, фармальна збліжанае з пейсы, пейсахі (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

отта́сканный

1. адцяга́ны, мног. паадця́гваны;

2. накру́чаны, пацяга́ны за валасы́; см. оттаска́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

растереби́ться раскудла́чыцца, растрапа́цца;

во́лосы растереби́лись от ве́тра валасы́ раскудла́чыліся (растрапа́ліся) ад ве́тру;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)