запа́рка ж.

1. (действие) запа́рка, -кі ж., запа́рванне, -ння ср.;

2. (то, что запарено) прост. запа́рка, -кі ж.;

корми́ть скот запа́ркой кармі́ць жывёлу запа́ркай;

3. (запарник) с.-х. запа́рнік, -ка м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зо́лото зо́лата, -та ср.;

чёрное зо́лото (нефть) чо́рнае зо́лата;

не всё то зо́лото, что блести́т не ўсё то́е зо́лата, што блішчы́ць;

на вес зо́лота на вагу́ зо́лата;

олимпи́йское зо́лото алімпі́йскае зо́лата.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дополне́ние ср.

1. (действие) дапаўне́нне, -ння ср.;

2. (то, чем дополнено) дапаўне́нне, -ння ср.; (добавка, приложение) дада́так, -тку м.;

дополне́ние к резолю́ции дада́так (дапаўне́нне) да рэзалю́цыі;

3. грам. дапаўне́нне, -ння ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

еди́ный

1. адзі́ны;

еди́ный план де́йствия адзі́ны план дзе́яння;

2. (то же, что один) адзі́н, адна́, адно́;

еди́ное це́лое адно́ цэ́лае;

все до еди́ного усе́ да аднаго́;

всё еди́но усё адно́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ли́бо союз або́, альбо́, ці;

ли́бо… ли́бо… або́… або́…, ці… ці…;

ли́бо победи́ть, ли́бо умере́ть або́ перамагчы́, або́ паме́рці;

ли́бо то, ли́бо э́то ці то́е, ці сёе (ці то́е, ці гэ́та).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

каса́тельно предлог с род. што даты́чыцца, што ты́чыцца, што да;

каса́тельно э́того де́ла я ничего́ не слыха́л што даты́чыцца (што ты́чыцца, што да) гэ́тай спра́вы, дык (то) я нічо́га не чуў;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

калі́, прысл. і злуч.

1. прысл. пыт. У які час?

К. ж вы прыйдзеце? К. гэта будзе?

2. прысл. неазнач. Калі-небудзь.

Ці чуў ты к. такое? 3. прысл. неазнач. У няпэўны будучы час. Заходзь к. да нас.

4. прысл. азнач. Ужыв. як абстрактнае абазначэнне часу (звычайна ў спалучэнні з часц. «вось»).

Вось к. мне трэба было вярнуцца.

5. злуч. часавы. Ужыв. ў пачатку даданага сказа і выражае:

а) частковае або поўнае супадзенне ў часе дзеяння галоўнага і даданага сказаў; у той час як.

К. ўзышло сонца, мы ўжо былі дома;

б) паслядоўнасць дзеяння; пасля таго як.

Я надта перапужалася, к. пачула такое;

в) паўтаральнасць дзеяння (часта са словамі «заўсёды», «кожны раз» і інш.).

Мы заўсёды рады, к. вы прыязджаеце да нас.

6. злуч. умоўны. Выражае рэальную ўмову здзяйснення, існавання чаго-н.

К. працаваць, дык працаваць.

К. глянеш з пагорка, то ўсё ўбачыш як на далоні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тот

1. мест., м. той (род. таго́, дат. таму́, вин. той, таго́, твор., предл. тым); ж. та́я (род., дат., предл. той, вин. ту́ю, твор. той, то́ю); ср. то́е (род. таго́, дат. таму́, вин. то́е, твор., предл. тым); мн. ты́я (род., предл. тых, дат. тым, вин. ты́я, тых, твор. ты́мі);

с того́ вре́мени з таго́ ча́су;

тем вре́менем тым ча́сам;

по ту сто́рону па той бок;

в тот же день таго́ ж дня;

он тепе́рь не тот ён цяпе́р не той;

2. / то в знач. сущ. то́е, род. таго́ ср.; (в знач. «это») гэ́та; при противоположении в пространстве переводится нареч. там, во времени — тады́;

то бы́ло вчера́, а э́то сего́дня то́е было́ ўчо́ра, а гэ́та сёння;

то был мой това́рищ гэ́та быў мой тава́рыш;

то бы́ли взро́слые, а э́то де́ти там былі́ даро́слыя, а гэ́та дзе́ці;

то ве́тер шуме́л, а э́то во́лки во́ют тады́ ве́цер шуме́ў, а гэ́та ваўкі́ вы́юць;

3. а) в составе сложных союзов;

в то вре́мя как у той час як, тым ча́сам як;

с тех пор как з таго́ ча́су як, з той пары́ як;

по́сле того́ как пасля́ таго́ як;

пе́ред тем как пе́рад тым як;

всле́дствие того́ что у вы́ніку таго́ што;

для того́ что́бы для таго́ каб;

до того́ что да таго́ што;

с тем что́бы з тым каб;

несмотря́ на то что нягле́дзячы на то́е што; б) в составе словосочетаний, связывающих части высказывания;

вме́сте с тем ра́зам з тым;

пе́ред тем пе́рад тым;

к тому́ же апро́ч (апрача́) таго́;

кро́ме того́ апро́ч (апрача́) таго́;

сверх того́ звыш таго́;

со всем тем з усі́м тым;

при всём том пры ўсім тым;

ме́жду тем між тым;

тем са́мым тым са́мым;

не без того́ не без таго́;

и без того́ і без таго́;

не то, чтоб… не то́е, каб…;

де́ло в том спра́ва ў тым;

тем лу́чше тым лепш;

тем бо́лее тым больш;

тем вре́менем тым ча́сам;

тем не ме́нее тым не менш;

как бы то ни́ было як бы там ні было́;

того́ и гляди́ так і глядзі́ (чака́й);

и тому́ подо́бное (сокращённо и т. п.) і да таго́ падо́бнае (сокращённо і да т. п.);

тому́ наза́д таму́;

тому́у́дет) три го́да, как… таму́ бу́дзе тры гады́, як…;

тот или ино́й (друго́й) той ці і́ншы;

на тот свет на той свет;

(да) и то сказа́ть ды і сапраўды́;

то да сё то́е ды сёе;

ни с того́ ни с сего́ без дай прычы́ны;

ни то ни сё ні то́е ні сёе, ні вы́плюнуць ні праглыну́ць;

нет того́, что́бы… няма́ таго́, каб…;

Федо́т, да не тот той, ды не той; Са́ўка, ды не ў тых са́нках; та́я зязю́ля, ды не так куку́е.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кле́іцца несов.

1. прям., перен. кле́иться;

ад смалы́ па́льцы кле́яцца — от смолы́ па́льцы кле́ятся;

размо́ва не к. — разгово́р не кле́ится;

спра́ва не́шта не к. — де́ло что́-то не кле́ится;

2. страд. кле́иться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падурэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.

Разм.

1. Дурэць некаторы час. А хлопец.. [Іванка] быў жвавы, любіў падурэць. Кухараў. Як добра тут спыніцца, збочыць, І пагуляць, і падурэць. Кірэенка.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адурэць — пра ўсіх, многіх. — Накіраваць бы вас гной вазіць, а то вы тут падурэлі ад суму, — стрымліваючы ўсмешку, прамовіў Васіль. Шашкоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)