умата́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. каго-што. Абматаць, апавіць некалькі разоў.
У. пакунак шпагатам.
2. што. Матаючы (ніткі) у клубок, заматаць унутр што-н. пабочнае.
У. напарстак у клубок.
3. што і чаго. Намотваючы, змясціць у чым-н., на чым-н.
Вялікага матка ў адзін клубок не ў.
|| незак. умо́тваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Кантэ́нтны, кантэ́тны ’задаволены’ (Федар. 2; КЭС, лаг.), ст.-бел. контентъ (XVI ст.) ’тс’. Запазычана са ст.-польск. kontent < лац. contentus ’задаволены, які абмяжоўваецца чым-небудзь’ (Слаўскі, 2, 435).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пашы́цца ’пабегчы’, ’падлезці’, ’панамятацца (пра снег)’ (ганц., Сл. ПЗБ). Укр. поши́тися ’лезці, праслізгваць, нырнуць’, польск. pomknąć ’паімчацца’, ’убіцца, зашыцца паміж чым-н.’ Да па‑ і шыць, шы́цца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прымякя́ць ’прымяраць (спехам, недакладна)’ (Юрч.). Магчыма, іранічная сувязь з прымяка́ць ’прыбіць каго-небудзь чым-небудзь тупым’ (Нас.), прэфіксальнае да мя́каць (гл.), і намяка́ць ’намякаць’, параўн. намя́каць ’адлупцаваць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скані́ ‘спакой’ (Нас., Бяльк.). Хутчэй з рус. искони́, чым працяг стараж.-рус. искони, ст.-слав. искони. Апошнія з из‑кон‑, гл. канец (Праабражэнскі, 2, 274; Фасмер, 2, 140).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нахвалі́цца, -валю́ся, -ва́лішся, -ва́ліцца; зак.
1. Нагаварыць пра сябе многа добрага.
2. кім-чым. Вельмі пахваліць (звычайна з адмоўем).
Маці сынам не нахваліцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
неўладкава́ны, -ая, -ае.
1. Не прыведзены да ладу; неўпарадкаваны.
Н. архіў.
2. Не забяспечаны чым-н. неабходным.
Н. быт.
|| наз. неўладкава́насць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пагадне́нне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. Дагавор, які абумоўлівае абавязацельствы ў чым-н.
Гандлёвае п.
Падпісаць п.
2. Прымірэнне, згода.
Шукаць пагаднення.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазасціла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.
1. Заслаць чым-н. усё, многае.
П. ложкі.
2. Пакрыць сабою ўсё, многае.
Дым пазасцілаў наваколле.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
па́мятаць, -аю, -аеш, -ае і памята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каго-што, пра каго-што і аб кім-чым.
Тое, што і помніць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)