разня́, ‑і, ж.
Масавае забойства, кровапраліцце. [Валуеў] ніколі не думаў, што боязь, уціск мовы і культуры і вечнае выстаўленне перад усімі свайго аўтарытэту і сілы можа прывесці толькі да нянавісці і, значыцца, рана ці позна — да паўстання і адкрытай разні. Караткевіч. // Рукапашны бой з прымяненнем халоднай зброі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
растапы́раны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад растапырыць.
2. у знач. прым. Рассунуты, расстаўлены ў розныя бакі, распасцёрты ўшыркі. Сядзеў за сталом [Хлор] усё такі ж набычаны, рукі з чорнымі растапыранымі пальцамі трымаў перад сабой. Мележ. Іголкі на.. [соснах] былі дробныя, растапыраныя; жаўцелі і церушыліся на мох. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ру́бам, прысл.
Вузкім краем або вузкай стараной уверх; вертыкальна. [Крыгі] станавіліся рубам, сярдзіта выпіналіся з вады, пагражаючы змесці ўсё на сваім шляху. Броўка. Яны падышлі ўжо да Ларысінага дома. Перад вокнамі тут быў разбіты невялікі палісаднік, хутчэй клумба, абкладзеная рубам пастаўленымі цаглінамі. Арабей.
•••
Ставіць пытанне рубам гл. ставіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самалюбі́вы, ‑ая, ‑ае.
Які вылучаецца сваім самалюбствам. Жанчына настойлівая і самалюбівая, Ліда ні ў якім разе не хацела здавацца. Васілевіч. Самалюбівы, аматар усякіх маланебяспечных, але гучных спраў, .. [Шуст] заўсёды кідаўся туды, дзе можна было раптам бліснуць перад камандаваннем. Шчарбатаў. // Які сведчыць пра вялікае самалюбства, выкліканы ім. Самалюбівыя думкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сказі́цца, ‑зіцца; зак.
1. Змяніцца, перайначыцца. У галоўным герою апавядання, у Петражыцкім, гэта адчуванне сувязі, непадзельнасці майго і агульнага сказілася, адступіла перад такімі рысамі характару, як свавольства, празмернасць уласнага інтарэсу. Бярозкін.
2. Вельмі моцна змяніцца, страціць звычайны, натуральны выгляд (пра твар, знешні выгляд). Твар сказіўся ад злосці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэатра́л, ‑а, м.
Аматар тэатра; часты наведвальнік тэатра. Мы з Сонькай зрабіліся сапраўднымі тэатраламі .. Часта хадзілі ў тэатр — на ранішнія і вячэрнія спектаклі. Рамановіч. Потым Юліян Эдгардавіч — вялікі тэатрал, знаўца і крытык балетнага мастацтва і музыкі — сядзеў перад Юткевічам і выкладаў сваё разуменне класічнага балета. Мікуліч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усяно́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які прадаўжаецца, працягваецца ўсю ноч. Гэта было ўсяночнае вандраванне. Яны ўдвух [Мішурын і Вялічка] усю ноч блыталіся па цёмных закутках, абы не натрапіць на нямецкія вочы. Чорны.
2. у знач. наз. усяно́чная, ‑ай, ж. Царкоўная служба перад вялікаднем у праваслаўных хрысціян, якая працягваецца ўсю ноч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
учарне́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які зблажэў, змарнеў; счарнелы. Міхалковіч бачыць перад сабою абарванага, аброслага, учарнелага чалавека. Чорны. Стомлены, з учарнелым тварам, .. [Пеця] ледзь трымаўся на нагах. Сіняўскі.
2. Разм. Пачарнелы. З голых галін таполі тужліва паглядваў долу адзінокі лісток. Пад нагамі ляжалі тысячы іх, учарнелых і ліпкіх. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фі́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
Кубік, квадрацік, кружок, які служыць у некаторых настольных гульнях для падліку ачкоў, бітак і пад. Маленькі Папружкін стаяў перад яго дочкамі і трымаў у руках фішкі ад новай гульні, якую Васіль Сымонавіч нядаўна прынёс сваім дочкам. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
часо́пісны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да часопіса. Часопісны артыкул. Часопісны варыянт рамана. □ Прачытаўшы са старонку часопіснага тэксту, вы прыходзіце да думкі, што перад вамі твор не зусім звычайны. Шкраба. З’явіліся новыя імёны крытыкаў і гісторыкаў літаратуры, актывізавалася іх дзейнасць, галоўным чынам у галіне часопіснай крытыкі. Мушынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)