Лічба́н ’старажытная бронзавая манета; якая ўжываецца цяпер у прывесках на каралях’ (Нас.). Да лічма́н1 (гл.). Назіраецца другаснае збліжэнне да слова лі́чба (Слаўскі, 4, 243).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Ме́люх, мэ́люх ’вельмі рухомы хвост’, ’балбатун, пустаслоў’ (Клім.). Да малоць (ад асновы мел‑). Аб суфіксе ‑uchъ гл. Слаўскі, SP, 1, 74; Сцяцко, Афікс. наз., 70.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Гайду́к ’гайдук’ (БРС, Яруш.), ’казачок у памешчыка; дарослы слуга, высокі, у прыгожым убранні’ (Шат.), ’служка ў багатага пана; аб’ездчык па віннаму водкупу; чумак, работнік на стругах, барках і да т. п.’ (Нас.). Рус. гайду́к. Запазычанне з укр. гайду́к, польск. hajduk ’тс’ < венг. hajdúk (мн. л. ад hajdú). Фасмер, 1, 383–384; Бернекер, 1, 375; Локач, 61 і далей. Гл. таксама падрабязна Слаўскі, 1, 392. Сюды ж гайду́к ’назва танца’ (Нас.), польск. hajduk ’тс’ (Слаўскі, там жа). Слаўскі лічыць, што ў рус. і ўкр. мовах гайдук — запазычанне з польск. Параўн. і Шанскі, 1, Г, 11. Ст.-бел. гайдукъ вядома з XVI ст. (Булыка, Запазыч., 76). Незразумела, чаму Булыка (там жа) лічыць, што венг. hajduk запазычана з тур. hajdud.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Дзік ’дзік, вяпрук’ (БРС). Рус. дыял. дик, укр. дик ’дзікая свіння’, польск. dzik ’тс’. Да слав. *dikъ ’дзікі і да т. п.’ Гл. Слаўскі, 1, 204.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кува́ць ’кукаваць’ (ТСБМ, Сцяшк., Нар. лекс.). Да кукаваць (гл.). Магчыма, пад уплывам гукапераймальнага кувец, кувік (пра крык некаторых птушак) (параўн. Бернекер, 641; Слаўскі, 3, 448–449).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Курч1 ’карчага’ (З нар. сл.). Да курчыцца (гл.).

Курч2 ’сабака з пароды хартоў, сетэр’ (Гарб.). Запазычанне з польск. kurcz ’тс’ (Слаўскі, 3, 394–395).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лапатэра (зневаж.) ’лапатуха, гаваркая жанчына’ (Мат. Гом.). Да лапаталі ’хутка гаварыць’. Суф. ‑эра з’яўляецца, відавочна, працягам такога ж экспрэсіўнага прасл. суф. -era (Слаўскі, SP, 2, 24).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лато́жыць ’заганяць рыбу ў буч’ (Сл. паўн.-зах.), польск. сув. latożyć ’біць каго-небудзь’, nalatożyć, wylatożyć ’набіць’ ітэратыўнае экспрэсіўнае ўтварэнне ад latać ’біць’ (Слаўскі, 5, 41).⇉__

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ле́пра ’праказа’ (ТСБМ). Запазычана з рус. ле́пра ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 83) < лац. lepra < ст.-грэч. λέπρα ’тс’ < λέπω ’лушчу, здзіраю лушпіны, кару’ (Слаўскі, 4, 167–168).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Маўчу́н ’маўклівы, негаваркі чалавек’ (ТСБМ, Мат. Гом., беласт., Сл. ПЗБ), моўчу́н (ТС). Укр. мовчу́н ’тс’. Да маўча́ць (гл.). Аб суфіксе ‑unъ гл. Слаўскі, SP, 1, 134.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)