Verbum

анлайнавы слоўнік

пео́н ¹, ‑а, м.

Спец. Чатырохскладовая вершаваная стапа антычнай метрыкі з трох ненаціскных і аднаго націскнога склада.

[Грэч. paiēōn.]

пео́н ², ‑а, м.

Селянін, батрак у краінах Лацінскай Амерыкі і ў паўднёвых штатах ЗША, які ператварыўся ў выніку кабальнай залежнасці ў раба.

[Ад ісп. peon — падзёншчык, батрак.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыро́дны

1. (связанный с природой) приро́дный, есте́ственный;

~на́е асяро́ддзе — приро́дная среда́;

2. приро́дный, пото́мственный;

п. селяні́н — приро́дный (пото́мственный) крестья́нин;

3. (врождённый) приро́дный, прирождённый;

п. та́лент — приро́дный (прирождённый) тала́нт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́паўзаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Поўзаючы, пабываць у многіх месцах. — Рабілі як ніколі, — кажа селянін. — Жыватамі ўсю тую зямлю выпаўзалі, на карачках па ёй хадзілі, каб хоць што ды пасеяць сваё на ёй... Галавач.

выпаўза́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да выпаўзці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падкула́чнік, ‑а, м.

Уст. Селянін, які дзейнічаў у інтарэсах кулака. Агрызаліся кулакі і падкулачнікі, спадцішка, непрыкметна вялі атакі на новы лад. Асіпенка. Селькоры пісалі пра тое, як кулакі і падкулачнікі падрываюць знутры калгасы — знішчаюць жывёлу, знарок дамагаюцца, каб на палях быў недарод. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

персаніфікава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак. і незак., што.

Кніжн. Падаць (падаваць), увасобіць (увасабляць) неадушаўлёныя прадметы або абстрактныя паняцці ў вобразе чалавека, асобы. Персаніфікаваць прыроду. □ У адной з песень Багушэвіч персаніфікаваў гора ў жывую істоту, ад якой ніяк не можа збавіцца селянін. Шкраба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Губ ’мера палатна’ (Сцяшк.). Да гнуць, губі́ць, гіба́ць (гл.). Параўн. і гі́ба ’мера палатна’ (гл.). Да гэтай групы слоў, здаецца, адносіцца і губа́ ’кавалак зямлі, які селянін мог узараць на працягу дня сахой’ (Яшкін). Параўн. Трубачоў, Эт. сл., 7, 164–165.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сяля́не, мн. л. ад селянін (гл.): воны селяне, а ў Турові і Дворцэ — мешчане; селянье зборн. ’сялянства’ (ТС). Узыходзіць да прасл. *sedlʼane, вытворнага ад *sedlo (гл. сяло) з суф. — ‑ʼan, што абазначала аседлую, пераважна земляробчую групу насельніцтва (Трубачоў, Этногенез₂, 183).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

га́рнец, гарца, м.

1. Мера сыпкіх і вадкіх цел, роўная 3,28 літра, якой карысталіся да ўвядзення метрычнай сістэмы мер. Гарнец жыта. Гарнец гарэлкі.

2. Пасудзіна такой ёмістасці. Вохкаў селянін і з гарцам ішоў у пуставаты свіран, каб даць Боруху ў лік даўгоў мерку збожжа. Бядуля.

[Польск. garniec.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

серадня́к, ‑а, м.

1. Селянін-аднаасобнік, які мае невялікі зямельны ўчастак і апрацоўвае яго сваімі асабістымі сіламі, па свайму маёмаснаму становішчу знаходзіцца паміж бедняком і кулаком. Атрымаўшы зямлю, дапамогу, .. [Ларывон і Паліна] выбіліся з беднякоў у сераднякі. Шамякін.

2. Чалавек сярэдніх здольнасцей, які нічым асабліва не вызначаецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бабы́ль, ‑я, м.

1. Разм. Адзінокі, бессямейны чалавек. Партызаны жартавалі з дзеда: — Ажэнім вас, дзед Цімох, навошта вам бабылём прападаць. Шчарбатаў. Хіба гэтакага свата думаў мець Верамейчык — лайдака ды бабыля, у якога і хата жардзінаю падперта. Крапіва.

2. Уст. Бедны, беззямельны, бесхацінны селянін.

•••

Хадзіць бабылём гл. хадзіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)