эмфа́за, -ы, ж. (спец.).

1. У літаратуры: узмацненне эмацыянальнай выразнасці мовы, якое дасягаецца зменай інтанацыі і выкарыстаннем парадку слоў і розных рытарычных фігур.

2. У лінгвістыцы: спосаб артыкуляцыі, які стварае напружанасць у гучанні некаторых зычных гукаў.

|| прым. эмфаты́чны, -ая, -ае.

Э. націск.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аплікату́ра, ‑ы, ж.

1. Спосаб размеркавання пальцаў, найбольш зручны пры ігры на музычных інструментах.

2. Лічбавае абазначэнне над нотамі парадку размеркавання пальцаў музыканта.

[Ад лац. applicare — прыладжваць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дысцыплінава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак. і незак., каго-што.

Прывучыць (прывучаць) да парадку, дысцыпліны ​1. [Камандзіры] сваім спакоем і цвёрдасцю падбадзёрвалі дысцыплінавалі ўсіх. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інве́рсія, ‑і, ж.

Змяненне звычайнага парадку слоў у сказе для падкрэслівання сэнсавай значнасці якога‑н. слова або надання ўсёй фразе пэўнай стылістычнай афарбоўкі.

[Лац. inversio — перастаноўка.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спра́ўна,

1. Прысл. да спраўны.

2. у знач. вык. У парадку. Дзядзька Коля, стоячы збоку, зірнуў адным вокам на пасведчанне — усё спраўна. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рассчита́ться в разн. знач. разлічы́цца; (свести счёты — ещё) расквіта́цца;

по поря́дку номеро́в рассчита́йсь! па пара́дку нумаро́ў разлічы́ся!;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

навядзе́нне ср., в разн. знач. наведе́ние; водворе́ние;

н. гля́нцу — наведе́ние гля́нца;

н. пара́дку — наведе́ние (водворе́ние) поря́дка; см. наво́дзіць 1

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Касава́ць ’выкрэсліваць, закрэсліваць’, ’адмяняць, ліквідаваць’, ’пераглядаць у касацыйным парадку’, ’рабіць непрыкметным, адсоўваць на задні план’ (ТСБМ). Ст.-бел. касовати ’адмяняць (1554)’ з польск. kasować (Булыка, Запазыч., 142) < лац. cassum reddere (Фасмер, 2, 207).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́манежыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., каго.

Разм. Строга выхаваць, прывучыць да парадку, дысцыпліны; вымуштраваць. Выманежыць дзяцей. □ Антон так ужо быў выманежыў сваіх хлопцаў. Вітка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

няўла́джанасць, ‑і, ж.

Уласцівасць і стан няўладжанага. І пачуццё няўладжанасці агарнула душу Каваля. Савіцкі. // Адсутнасць парадку, наладжанасці ў чым‑н. Ва ўсім адчувалася няўладжанасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)