су́вязь
1.
2. только
○ адваро́тная с. — обра́тная связь;
хады́ ~зі — ходы́ сообще́ния;
◊ у ~зі з чым — в связи́ с чем;
жыва́я с. — (чаго) жива́я связь (чего)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
су́вязь
1.
2. только
○ адваро́тная с. — обра́тная связь;
хады́ ~зі — ходы́ сообще́ния;
◊ у ~зі з чым — в связи́ с чем;
жыва́я с. — (чаго) жива́я связь (чего)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
два (род. двух) два; (
◊ двух слоў не звя́жа — двух слов не свя́жет;
па́лка з двума́ канца́мі — па́лка о двух конца́х;
ні два ні паўтара́ — ни два ни полтора́;
забі́ць двух зайцо́ў — уби́ть двух за́йцев;
памі́ж двух агнёў —
як дзве кро́плі вады́ — как две ка́пли воды́;
як дво́йчы два — как два́жды два;
на два франты́ — на два фро́нта;
галава́ і д. ву́хі — садо́вая голова́;
за д. (тры і г.д.) кро́кі — в двух (трёх и т.д.) шага́х;
у двух сло́вах — в двух слова́х;
ба́чыць на д. аршы́ны пад зямлёю — ви́деть на два арши́на под землёй;
сядзе́ць памі́ж двух крэ́слаў — сиде́ть
крок напе́рад, д. кро́кі наза́д — шаг вперёд, два ша́га наза́д;
скупы́ д. разы́ тра́ціць — скупо́й теря́ет вдвойне́;
раз-д. і гато́ва — раз-два и гото́во;
з аднаго́ вала́ дзвюх шкур не дзяру́ць —
д. бо́ты па́ра —
за аднаго́ бі́тага двух нябі́тых даю́ць —
за двума́ зайца́мі паго́нішся, ніво́днага не зло́віш —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
той,
◊ між тым як —
між тым —
ра́зам з тым — вме́сте с тем;
пе́рад тым — пе́ред тем;
як на то́е —
пасля́ таго́ — по́сле того́;
тым больш — тем бо́лее, тем па́че;
больш за то́е — бо́лее того́;
тым лепш — тем лу́чше;
тым ча́сам — тем вре́менем;
да таго́ ча́су — до того́ вре́мени;
і без таго́ — и без того́;
не без таго́ — не без того́;
да таго́, што... — до того́, что...;
тым не менш — тем не ме́нее;
спра́ва ў тым... — де́ло в том...;
т. ці і́ншы — тот или ино́й;
як т. каза́ў — как говори́тся;
па т. раз — по тот раз;
няма́ таго́, каб... — нет того́, что́бы...;
і да таго́ падо́бнае — и тому́ подо́бное;
у тым вось і шту́ка — в том-то и шту́ка;
адпра́віць (адпра́віцца) на той свет — отпра́вить (отпра́виться) на тот свет, отпра́вить (отпра́виться) к пра́отцам;
ні з таго́ ні з сяго́ — за здоро́во живёшь; ни с того́ ни с сего́;
не быва́ць таму́ — не быва́ть тому́;
то́лькі тае́ бяды́! — что за беда́!, бо́льше бы беды́ не́ было!;
не на таго́ нарва́ўся — не на того́ напа́л;
т., ды не т. —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
не́ба (
○ ку́пал н. — небосво́д;
◊ пад адкры́тым не́бам — под откры́тым не́бом;
быць на сёмым не́бе — быть на седьмо́м не́бе;
памі́ж (між) не́бам і зямлёй —
тра́піць па́льцам у н. — попа́сть па́льцем в не́бо;
як з н. звалі́ўся — как с не́ба свали́лся;
як гром з я́снага н. — как гром среди́ я́сного не́ба;
(як) н. і зямля́ — (как) не́бо и земля́;
зо́рак з н. не хапа́е — звёзд с не́ба не хвата́ет;
н. з аўчы́нку здало́ся — не́бо с овчи́нку показа́лось;
не́бу го́рача бу́дзе (ста́не) — не́бу жа́рко бу́дет (ста́нет);
лепш сіні́ца ў рука́х, чым жураве́ль у не́бе —
ад зямлі́ адарва́ўся і н. не даста́ў —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бе́гчы
◊ б. без агля́дкі — бежа́ть без огля́дки;
б. з усі́х ног — бежа́ть со всех ног;
б. як жа́ру ўхапі́ўшы — бежа́ть сломя́ го́лову;
бе́гма (бяго́м) б. — бего́м бежа́ть;
б. за вачы́ма — бежа́ть куда́ глаза́ глядя́т;
б. як мага́ — бежа́ть изо все́х сил;
б. як на пажа́р — бежа́ть как на пожа́р;
б. стрымгало́ў — бежа́ть сломя́ го́лову, стремгла́в;
на лаўца́ і звер бяжы́ць —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
говори́ть
он говори́т ён гаво́рыць;
говори́ть де́ло
он де́ло говорит ён гаво́рыць слу́шна (до́бра, пра́ўду ка́жа);
говоря́т
◊
и́на́че говоря іна́кш ка́жучы;
не говоря́ дурно́го сло́ва не ка́жучы нічо́га благо́га;
вообще́ (в су́щности) говоря́
говори́ть на ра́зных языка́х гавары́ць на ро́зных мо́вах;
говоря́т (говорю) вам (тебе́) ка́жуць вам (табе́);
и не говори́!, и не говори́те! і не кажы́!, і не кажы́це!;
не́чего (не сто́ит) и говори́ть няма́ чаго́ і гавары́ць;
само́ за себя́ говори́т само́ за сябе́ гаво́рыць;
что вы говори́те! што вы ка́жаце!;
что и говори́ть што і каза́ць;
что (как) ни говори́ што (як) ні кажы́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чёрный
1.
чёрная кра́ска чо́рная фа́рба;
чёрный хлеб чо́рны хлеб;
чёрный шрифт чо́рны шры́фт;
чёрная металлу́рги́я чо́рная металу́ргія;
чёрный пар
чёрное де́рево чарнадрэ́ва;
чёрный лес чо́рны лес;
чёрный ход чо́рны ход;
чёрные мы́сли чо́рныя ду́мкі;
чёрная рабо́та чо́рная рабо́та;
чёрная би́ржа чо́рная бі́ржа;
2. (курной) ку́рны; чо́рны;
чёрная ба́ня ку́рная (чо́рная) ла́зня;
3.
◊
чёрная доска́ чо́рная до́шка;
чёрные спи́ски чо́рныя спі́сы;
на чёрный день на чо́рны дзень;
держа́ть кого́-л. в чёрном те́ле трыма́ць каго́-не́будзь у чо́рным це́ле;
чёрная ко́шка пробежа́ла
чёрным по бе́лому чо́рным па бе́лым;
ви́деть всё в чёрном све́те ба́чыць усё ў чо́рным святле́;
черны́м-черно́ а) (очень черно) чо́рна-чо́рна, чарню́сенька; б) (очень много) аж чо́рна.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́зваць
1. вы́звать;
2. (на соревнование и т.п.) вы́звать;
3. вы́манить, вы́звать;
4. (способствовать появлению чего-л.) вы́звать, возбуди́ть; внуши́ть; (положить начало — ещё) породи́ть, зароди́ть, зарони́ть; посели́ть; (что-л. нежелательное — ещё) навле́чь;
5. причини́ть; вы́звать;
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
і́ншы (і́ншая, і́ншае;
1.
2.
3.
◊ глядзе́ць і́ншымі вача́мі — смотре́ть други́ми глаза́ми;
апрача́ ўсяго́ і́ншага — поми́мо всего́ про́чего;
не што і́ншае, як... — не что ино́е, как...;
і́ншая спра́ва — друго́е де́ло; то ли де́ло;
між і́ншым — а)
і. раз — ино́й раз, друго́й раз; иногда́, поро́й;
і. каленко́р — друго́й (ино́й) коленко́р;
той ці і. — тот или ино́й;
і́ншая рэч — друго́е де́ло;
настро́іцца на і. лад — настро́иться на друго́й лад;
нішто́ і́ншае — ничто́ ино́е (друго́е);
і́ншым ра́зам — в друго́й раз
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
смерць
○ кліні́чная с. — клини́ческая смерть;
◊ пыта́нне жыцця́ або́ ~ці — вопро́с жи́зни и́ли сме́рти;
да ~ці — до сме́рти;
бле́дны (бе́лы) як с. — бле́дный как смерть;
памі́ж жыццём і сме́рцю —
не на жыццё, а на с. — не на жизнь, а на́ смерть;
глядзе́ць ~ці ў во́чы — смотре́ть сме́рти в глаза́;
пры ~ці — при́ смерти;
на валасо́к ад ~ці — на волосо́к от сме́рти;
то́лькі па с. пасыла́ць — (каго) то́лько за сме́ртью посыла́ть (кого);
пе́рад ~цю не нады́хаешся —
па́сці ~цю хра́брых — поги́бнуть (пасть) сме́ртью хра́брых;
тры чвэ́рці да ~ці — дыша́ть на ла́дан;
саба́ку — саба́чая с. —
ко́шцы жа́ртачкі, а мы́шцы с. —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)