Пенязі (гіст.), ст.-бел. пенези ’грошы’ (Жыв. НС), пе́нязь ’дробная манета ў Польшчы ў XI–XIII стст.’ (Гарб.), укр. пе́нязь ’шэлег, паўгроша’, польск. pieniądz, н.-луж. péńez, в.-луж. pjenjez(e), чэш. peníz, славац. peniaz ’манета’, славен. pẹ̑nez ’тс’, серб.-харв. pjȅnez, pȉnezi ’грошы’, балг. пе́нез ’манета для маніста’, ст.-слав. пѣнѧѕь ’дынарый’. Прасл. *pěnędzь — запазычанне (пасля VIII ст. н. э.) са ст.-в.-ням. pfenni(n)g, pfending ’(сярэбраная) манета’ < лац. pannus ’кавалак, штука тавару’ < і.-е. *pan‑ ’кавалак палатна’, *(s)pen‑ ’прасці’. Наяўнасць ‑ě‑ замест ‑e‑ Мее (Études, 184) тлумачыць як падаўжэнне — кампенсацыя nn‑ > n. Іншыя версіі гл. Фасмер (233–234), Бязлай (3, 24), Махэк₂ (443).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
арля́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Гульня, якая складаецца з адгадкі: ляжа падкінутая манета гербавым малюнкам (арлом) ці процілеглым бокам (рэшкай).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пята́к, ‑а, м.
Разм. Пяцікапеечная манета. Пасажыры купляюць, спяшаюцца, соваюць дзецям пятакі, грыўні, на хаду кідаюць ягады ў рот, бягуць назад у вагоны. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
флары́н, ‑а, м.
1. Старадаўняя фларэнтыйская залатая або сярэбраная манета, прынятая пазней за ўзор у многіх еўрапейскіх краінах.
2. Сучасная грашовая адзінка Нідэрландаў; гульдэн.
[Іт. florino.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ты́нфа ‘сярэбраная манета, роўная 15 кап.’, памянш. ты́нфік (Нас.), тынхвік ‘15 кап. серабром’ (Шымк. Собр.), ст.-бел. тынфъ, тинфъ ‘сярэбраная манета вартасцю 18 грошаў’ (1688 г., ГСБМ). Запазычана са ст.-польск. tynf, tymf — манета, што атрымала назву ад імя манетчыка Андрэя Тымфы (ням. Tümpe, Брукнер, 589), фіксуецца з 1691 г. (Булыка, Выбр. пр., 181), паралельная лацінская назва манеты tynfus, мн. л. tynf засведчана ў кнізе Гарадзенскага земскага суда ў 1714 г., дзе прыраўноўвалася да 38 грошаў (Жлутка, 340).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гры́ўня, -і, мн. -і, гры́вень і -яў, ж. (гіст.).
1. У Вялікім Княстве Літоўскім: адзінка вагі каштоўных металаў вагой каля фунта¹.
2. У Старажытнай Русі: сярэбранае або залатое ўпрыгожанне, якое насілі на шыі.
3. У Расіі: манета вартасцю ў 10 капеек (разм.).
|| прым. гры́ўневы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гу́льдэн, ‑а, м.
1. Грашовая адзінка Нідэрландаў, роўная 100 цэнтам.
2. Залатая, а пасля сярэбраная манета ў радзе краін Цэнтральнай Еўропы ў 14–19 стст.
[Ням. Gulden.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэа́л 1, ‑а, м.
Даўнейшая іспанская сярэбраная манета.
[Ісп. real.]
рэа́л 2, ‑а, м.
Стол з пахіленай верхняй дошкай, на якую ставіцца каса са шрыфтам для набору.
[Ням. Regal.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зво́нкий зво́нкі; (громкий — ещё) гу́чны;
зво́нкий согла́сный лингв. зво́нкі зы́чны;
зво́нкая моне́та зво́нкая мане́та;
зво́нкая фра́за зво́нкая фра́за;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ле́пта, ‑ы, ДМ ‑пце, ж.
1. Дробная манета ў Грэцыі.
2. перан. Пасільны уклад у якую‑н. агульную справу. Унесці сваю лепту ў агульную справу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)