змест, -у, М -сце, м.
1. Тое, што складае сутнасць каго-, чаго-н.
Адзінства формы і зместу.
2. Тэма, асноўная сутнасць выкладу, выказвання.
З. размовы.
З. твора.
3. Пералік раздзелаў, састаўных частак кнігі з указаннем старонак, змешчаны ў канцы ці ў пачатку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аддава́ць¹, 1 і 2 ас. не ўжыв., -дае́; незак.
1. чым (разм.). Мець які-н. прысмак, пах і пад.
Бочка аддае рыбай.
2. перан. Нагадваць што-н., мець адценне, рысы чаго-н.
У канцы жніўня ночы аддавалі ўжо восенню.
Думка аддае даўніной.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бабуві́зм, ‑у, м.
Рэвалюцыйная плынь утапічна-камуністычнага кірунку, заснаваная Гракхам Бабёфам у канцы 18 ст. ў Францыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трапкі́ ‘ніцяныя канцы ў рушніку’ (Бяльк.), трапкэ́ ‘карункі і махры ў рушніках’ (Уладз.), трэ́пкі ‘канцы ў кроснах’ (ТС). Гл. страпкі, стрэпкі, трапка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
беражы́сты, ‑ая, ‑ае.
Разм. З высокімі берагамі. А ў канцы сяла цячэ рэчанька, Рэчка быстрая, беражыстая. З нар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пяці́на, ‑ы, ж.
Гіст. Адзін з пяці адміністрацыйных раёнаў, на якія падзялялася Ноўгарадская зямля ў канцы 15 стагоддзя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стыло́граф, ‑а, м.
Палачка з пяром на адным канцы і з карандашом на другім, пяро-карандаш. // Вечнае пяро.
[Ад грэч. stylos — палачка для пісьма і graphō — пішу.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крук, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Металічны ці драўляны стрыжань з загнутым тупым канцом.
Павесіць паліто на к.
2. Кароткі металічны прут, загнуты на адным канцы і прымацаваны другім канцом да каната, вяроўкі і пад. для падчэплівання і перамяшчэння грузаў.
К. пад’ёмнага крана.
3. Зашчэпка на дзвярах у форме загнутага на канцы металічнага прута, які накідваецца на прабой.
Узяць дзверы на к.
4. Лішняя адлегласць пры хадзьбе кружным шляхам.
◊
Крукам галавы (носа) не дастаць (разм., неадабр.) — пра вельмі ганарыстага чалавека.
Сагнуць у крук каго (разм.) — прымусіць падпарадкавацца.
Сядзець крукам (разм.) — вельмі старанна рабіць што-н. (звычайна седзячы).
|| прым. крукавы́, -а́я, -о́е (спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ма́ятнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Стрыжань або ланцуг з цяжарам на ніжнім канцы, які мерна вагаецца з боку ў бок у падвешаным стане.
Насценны гадзіннік з маятнікам.
2. Рухомае кольца ў ручным ці кішэнным гадзінніку, якое рэгулюе ход.
|| прым. ма́ятнікавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сацыя́л-дэмакра́тыя, -і, ж.
Ідэйна-палітычная плынь у міжнародным рабочым руху, якая ўзнікла ў канцы 19 ст. і спачатку ставіла сваёй мэтай рэвалюцыйную барацьбу з капіталізмам, а затым перайшла да палітыкі рэформ, накіраваных на паступовае сацыяльна-эканамічнае ўдасканаленне грамадства.
|| прым. сацыя́л-дэмакраты́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)