дыхраі́зм, ‑у, м.
Спец. Двухколернасць, уласцівасць анізатропных цел (напрыклад, крышталяў) выяўляць розную афарбоўку ў белым святле ў залежнасці ад таго, у якім кірунку праз іх глядзець.
[Ад грэч. di — двойчы і chróa — колер.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ля́нуць ’паглядзець’ (Сцяшк.; в.-дзв., Сл. ПЗБ; віц., Нік. Очерки, 2). Да глядзе́ць (гл.). Аб знікненні г перад л гл. Карскі, 1, 371.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Назы́рны ’неадчэпны, надакучлівы’ (Сцяшк.). Няясна. Па структуры вельмі падобна да настырны; магчыма, да зырыць, зырыцца ’пільна ўглядацца’, што ў сваю чаргу *гыеіі ’глядзець’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
акуля́ры ед. нет очки́;
◊ наста́віць а. — втере́ть очки́;
глядзе́ць праз ружо́выя а. — смотре́ть сквозь ро́зовые очки́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
глумі́цца, глумлю́ся, глу́мішся, глу́міцца; незак. (разм.).
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Марна траціцца, псавацца.
Цяжка глядзець, як глуміцца дабро.
2. з каго-чаго. Здзекавацца, кпіць, насміхацца.
Г. з дзіцяці.
|| зак. зглумі́цца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., зглу́міцца; зглу́млены (да 1 знач.).
|| наз. глум, -у, м. і глумле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Касаву́рыць ’глядзець коса, убок, касіць вочы’ (Нас.). Слова, безумоўна, складанае. Яго першая частка ўзыходзіць да косы (гл.). Але другая частка застаецца няяснай (магчыма, кантамінаванай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бязро́гі, ‑ая, ‑ае.
Які не мае рога, рог. Бязрогая карова. □ Так і цямнеюць на сцяне тыя бязрогія алені, на якія Ніна не можа без грэблівасці глядзець... Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэлеперада́ча, ‑ы, ж.
1. Перадача якіх‑н. відарысаў пры дапамозе тэлебачання. Тэлеперадача са студыі.
2. Тое, што перадаецца па тэлебачанні, з тэлевізійнага цэнтра. Глядзець тэлеперадачу. Праграма тэлеперадач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упапяро́к, прысл. і прыназ.
Тое, што і упоперак. Вось шырокае палатно ніў. Як вокам акінуць, цягнуцца яны далёка к лесу, за ўзгорак. Глядзець упапярок — зліты, суцэльны. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Нагле́дзіны, нагля́дзяны ’абрад знаёмства бацькоў жаніха і яго сваякоў з нявестай’ (навагр., Жыв. сл.). Да глядзець, параўн. іншыя назвы абраду агледзіны, рус. смотрины і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)