скапа́, ‑ы, ж.
Буйная драпежная птушка сямейства ястрабіных, якая жыве каля рэк, азёр і харчуецца рыбай. — Скапа, — адказаў мой сябар, налягаючы на вёслы. — Так.. у літаратуры значыцца, а ў народзе яго проста рыбаловам завуць. Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стра́ус, ‑а, м.
Буйная афрыканская птушка атрада бегуноў. Афрыканскі страус. □ [Міхал Тварыцкі] абчэсваў бервяно. Гэта не была пільная работа, але .. яна была яму тым, чым ёсць у пустыні страусу пясок, куды ён хавае ад страху сваю галаву. Чорны.
[Ням. Strauß.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
морж, маржа́, мн. маржы́, маржо́ў, м.
1. Буйная марская млекакормячая жывёліна атрада ластаногіх з кароткай шэрсцю і вялікімі ікламі.
2. перан. Чалавек, які займаецца плаваннем зімой у адкрытых вадаёмах (разм.).
Секцыя маржоў.
|| ж. маржы́ха, -і, ДМ -жы́се, мн. -і, -жы́х (да 2 знач.; разм.).
|| прым. маржо́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Маржовая скура.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гранку́лька, ‑і, ДМ ‑льцы; Р мн. ‑лек; ж.
Абл. Буйная шраціна. [Дзед Талаш] палажыў штук шэсць гранкулек, і калі ўсё было гатова, тады пасадзіў на брамку пістон і ўжо болей цвёрдымі і ўпэўненымі крокамі накіраваўся ў Макушы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Во́бласць (БРС, Яруш., КТС). Рус. о́бласть, ст.-слав. область, чэш. oblast, славац. oblasť. Запазычанне з ц.-слав. (Крукоўскі, Уплыў, 48; Курс суч., 149). Новае значэнне ’буйная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка’ з’яўляецца семантычнай калькай з рус. (Крукоўскі, Уплыў, 144).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падкі́дыш, ‑а, м.
Дзіця, якое падкінута чужым людзям. Усынавіць падкідыша. // Пра птушак. Зязюля даволі буйная птушка, а выседжваюць яе яйкі часцей за ўсё дробныя птушкі — пеначкі, пліскі, малінаўкі. Калі з яек вылупліваюцца птушаняты, сярод іх знаходзіцца і падкідыш. Гавеман.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Павія́н ’буйная малпа з падоўжанай мордай, якая жыве ў Афрыцн і Аравіі’ (ТСБМ). У бел. з рус. павиа́н ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 88), якое ў сваю чаргу праз ням. Pavian запазычана з гал. baviaan ад франц. babouin, першапачаткова ’дурань’ (Фасмер, 3, 181).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сайга́, сайга́к ’буйная млекакормячая жывёліна атрада парнакапытных стэпавай зоны, від антылопы’ (ТСБМ). Праз рус. сайга́, сайга́к ’від антылопы’ з цюрк. моў; параўн. чагат. saiɣak ’серна’. Гл. Радлаў, 4, 222; Локач, 141; Міклашыч, Türk. El. Nachtr., 2, 150; Фасмер, 3, 545.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
артэ́рыя, ‑і; Р мн. ‑яў; ж.
1. Крывяносны сасуд, які нясе кроў ад сэрца да розных органаў цела. Лёгачная артэрыя. Сонная артэрыя.
2. перан. Шлях зносін (асабліва водны). Транспартная артэрыя. □ Самая буйная рачная артэрыя Поўначы БССР — Заходняя Дзвіна. Прырода Беларусі.
[Грэч. atrēria.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гусь, ‑і; Р мн. гусей; ж.
Буйная вадаплаўная птушка сямейства качыных з доўгай шыяй, свойская або дзікая. Гусі шэрыя крык узнялі Над ракой ля прыціхлай вярбы. Панчанка. Угары доўгім ланцугом ляцяць дзікія гусі. Гамолка.
•••
Як з гусі вада гл. вада.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)