інтэрпеля́цыя, ‑і, ж.
Спецыяльны запыт дэпутата (дэпутатаў) парламента ўраду або міністру, па якім пасля спрэчак прымаецца рашэнне. Беларуская сялянска-работніцкая грамада падала ў польскі сейм інтэрпеляцыю пра катаванні і пабоі трох арыштаваных дэфензівай сялян у Саколцы. Дубоўка.
[Ад лац. interpellatio — перапыненне прамовы; скарга перад судом.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сыта́, ‑ы, ДМ сыце, ж.
Даўняя беларуская страва — мёд або цукар, разведзеныя гатаванай вадой. За прасначкамі йшлі кампоты, Кісель з мядоваю сытою; Вячэру скончылі куццёю. Колас. А частавалі Сытой салодкай. Ідуць праводзіць За рэчку цётку. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Барть ’борць’ (Кіркор). Запазычанне з польск. barć ’тс’ (прасл. bъrtь). Беларуская форма — борць (гл.). Параўн. яшчэ ст.-бел. (XVI ст., Нас. гіст.) бартны ’борцевы’ < польск. bartny ’тс’ (да barć).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
журналі́стыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.
1. зб. Перыядычныя выданні. Беларуская журналістыка.
2. Літаратурна-публіцыстычная дзейнасць у газетах, часопісах, на радыё, тэлебачанні. Займацца журналістыкай. □ Прыйшоўшы і арміі, я неяк адышоў ад пісьменніцкіх спраў і цалкам прысвяціў сябе журналістыцы. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ку́хня, -і, мн. -і, -хань і -хняў, ж.
1. Асобнае памяшканне з печчу, плітой для прыгатавання ежы, а таксама камплект мэблі для такога памяшкання.
2. Падбор страў.
Беларуская к.
3. перан., адз. Махінацыі, інтрыгі, а таксама ўвогуле скрыты, закулісны бок якой-н. дзейнасці.
○
Малочная кухня — установа, якая гатуе малочныя сумесі для грудных дзяцей.
|| памянш. ку́ханька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж. (да 1 знач.).
|| прым. кухо́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лі́рыка, -і, ДМ -рыцы, ж.
1. Адзін з трох родаў мастацкай літаратуры, у якім адлюстроўваюцца перажыванні, пачуцці, настроі паэта.
Беларуская л.
2. Сукупнасць твораў гэтага роду паэзіі.
Л.
Багдановіча.
3. перан. Чуллівасць, перажыванні, настрой (разм.).
Пакіньце лірыку!
|| прым. ліры́чны, -ая, -ае.
Лірычная паэзія.
Л. настрой.
○
Лірычнае адступленне — у эпічным або ліра-эпічным літаратурным творы: прасякнутае лірызмам адступленне, афарбаванае інтымнай звернутасцю аўтара да чытача.
◊
Лірычнае адступленне — адступленне ад тэмы (размова і інш.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
а́збука, -і, ДМ -буцы, ж.
1. Сукупнасць літар якой-н. пісьменнасці, размешчаных у пэўным парадку; алфавіт.
Беларуская а.
2. Вучэбны дапаможнік для пачатковага навучання грамаце; буквар.
3. перан. Асноўныя, прасцейшыя палажэнні якой-н. навукі, справы; аснова чаго-н.
А. навукі.
○
Азбука Морзэ — сістэма ўмоўных знакаў для перадачы літар праз тэлеграф.
Нотная азбука — сістэма нотных знакаў для перадачы музычных гукаў.
|| прым. а́збучны, -ая, -ае.
А. парадак.
◊
Азбучная ісціна — пра агульнавядомую, простую думку, ісціну.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ткі ’такі’ (Бяльк., Варл.): усё ж ткі (Маладосць, 1991, 10, 115), добра‑ткі падпілі (Беларуская маладзёжная, 1999, 26 ліст.). Звычайна разглядаецца як скарочанае з такі 2 (гл.), аднак параўн. таксама -тка, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
эпіго́н, ‑а, м.
Творча неарыгінальны паслядоўнік якога‑н. напрамку (у палітыцы, навуцы, мастацтве і пад.). Беларуская літаратура амаль не ведала класіцызму, а вось прагрэсіўным рускім пісьменнікам і крытыкам давялося змагацца супроць эпігонаў гэтага аджылага, звыраднелага напрамку нават у трыццатых і саракавых гадах. Казека.
[Ад грэч. epígonos — нашчадак.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
англі́йска-ру́ска-белару́скі
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
англі́йска-ру́ска-белару́скі |
англі́йска-ру́ска-белару́ская |
англі́йска-ру́ска-белару́скае |
англі́йска-ру́ска-белару́скія |
| Р. |
англі́йска-ру́ска-белару́скага |
англі́йска-ру́ска-белару́скай англі́йска-ру́ска-белару́скае |
англі́йска-ру́ска-белару́скага |
англі́йска-ру́ска-белару́скіх |
| Д. |
англі́йска-ру́ска-белару́скаму |
англі́йска-ру́ска-белару́скай |
англі́йска-ру́ска-белару́скаму |
англі́йска-ру́ска-белару́скім |
| В. |
англі́йска-ру́ска-белару́скі (неадуш.) англі́йска-ру́ска-белару́скага (адуш.) |
англі́йска-ру́ска-белару́скую |
англі́йска-ру́ска-белару́скае |
англі́йска-ру́ска-белару́скія (неадуш.) англі́йска-ру́ска-белару́скіх (адуш.) |
| Т. |
англі́йска-ру́ска-белару́скім |
англі́йска-ру́ска-белару́скай англі́йска-ру́ска-белару́скаю |
англі́йска-ру́ска-белару́скім |
англі́йска-ру́ска-белару́скімі |
| М. |
англі́йска-ру́ска-белару́скім |
англі́йска-ру́ска-белару́скай |
англі́йска-ру́ска-белару́скім |
англі́йска-ру́ска-белару́скіх |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)