Verbum

метыл

т. 10, с. 316

АЛКІ́Л,

абагульненая назва аднавалентных радыкалаў насычаных аліфатычных вуглевадародаў. Напр., метыл — астатак метану (CH₃), этыл — астатак этану (C₂H₅), прапіл — астатак прапану [CH₃·(CH₂)₂], ізапрапіл — астатак ізапрапану — [(CH₃)₂CH].

т. 1, с. 263

БУТЫ́ЛАВЫЯ СПІРТЫ́,

бутанолы, аліфатычныя насычаныя спірты, C₄H₉OH. Вядомы 4 ізамерныя бутанолавыя спірты: 1-бутанол (першасны); 2-бутанол (другасны); 2-метыл-1-прапанол (ізабутылавы); 2-метыл-2-прапанол (трацічны).

Бясколерныя вадкасці са спіртавым пахам, t_кіп 117,4 °C, шчыльн. 809,9 кг/м³ (першасны бутанолавы спірт), трацічны бутанолавы спірт — цвёрдае рэчыва з пахам цвілі, t_пл 25,5 °C, 82,5 ºС, шчыльн. 788,7 кг/м³ (20 ºС). Раствараюцца ў вадзе і арган. растваральніках. Ізабутылавы вылучаюць з сівушнага алею перагонкай, астатнія атрымліваюць сінтэтычна. Выкарыстоўваюцца як растваральнікі ў лакафарбавай прам-сці, для сінтэзу арган. рэчываў, у вытв-сці пластыфікатараў, пестыцыдаў, лек. сродкаў.

т. 3, с. 361

ВІКАСО́Л,

вітамін K₃, сінтэтычны водарастваральны аналаг вітаміну K₃, бісульфітнае вытворнае 2-метыл-1,4-нафтахінону, C₁₁H₉NaSO₅∙3H₂O. Белы або з жаўтаватым адценнем парашок. Садзейнічае павышэнню колькасці пратрамбіну ў крыві печані і ўзмацненню згусальнасці крыві. Па дзеянні ў 2 разы больш актыўны за натуральны вітамін K₃ (філахінон). Сутачная патрэбнасць у вікасоле для дарослага чалавека ў норме 1 мг. Лек. сродак для спынення крывацёку, лячэння жаўтухі, гемарою, вострага гепатыту, прамянёвай хваробы і інш., таксама для прафілактыкі K-гіпавітамінозу і K-авітамінозу.

т. 4, с. 153