Verbum

Grund

m -(e)s, Gründe

1) гле́ба, грунт

der ~ und Bóden — зямля́, зяме́льнае вало́данне, землеўлада́нне

2) дно

ein Schiff in den ~ bóhren — патапі́ць карабе́ль, пусці́ць карабе́ль на дно

das Schiff sinkt [geht] zu ~e — карабе́ль ідзе́ на дно

3) падста́ва, прычы́на

von ~ aus — грунто́ўна, карэ́нным чы́нам

im ~e genómmen — па су́тнасці

man hat állen ~ ánzunehmen* — ёсць усе́ падста́вы меркава́ць

dazú liegt áller ~ zuvór — на гэ́та ма́юцца ўсе́ падста́вы

Gründe géltend máchen — выстаўля́ць прычы́ны

◊ in ~ und Bóden — канчатко́ва

Macht

f -, Mächte

1) сі́ла, магу́тнасць, моц; уплыў; ула́да

die ~ der Gewóhnheit — cíла звы́чкі

die ~ gewínnen* — набы́ць ула́ду

j-m séine ~ fühlen lássen* — даць каму́-н. адчу́ць сваю́ ўла́ду

séine gánze ~ áufbieten* — пусці́ць у ход усю́ сваю́ ўла́ду

die ~ an sich (A) réißen* — захапі́ць ула́ду

an die ~ gelángen [kómmen*] — прыйсці́ да ўла́ды

an die ~ bríngen* — прыве́сці да ўла́ды

2) дзяржа́ва

die verbündeten Mächte — саю́зныя дзяржа́вы

3) во́йска, во́йскі

die bewáffnete ~ — узбро́еныя сі́лы

◊ ~ geht vor Recht — ≅ пра́ва на баку́ мо́цнага [ду́жага]

Míttel

n

1) -s, - сро́дак, спо́саб

mit állen ~n — усі́мі сро́дкамі; усяме́рна, усяля́к, як мага́

jédes ~ ist ihm Recht — ён не пагарджа́е [не грэ́буе] ніцкімі сро́дкамі

mit állen ~n éingreifen* — пусці́ць у ход усе́ сро́дкі

2) pl (матэрыя́льныя) сро́дкі; маёмасць, бага́цце

aus éigenen ~n — за свой [ула́сны] кошт

über gróße ~ verfügen — распараджа́цца вялі́кімі сро́дкамі

das geht über méine ~ hináus — ≅ гэ́та мне б’е па кішэ́ні

3) ле́кавы сро́дак, ляка́рства

schmérzstillendes [schmérzlinderndes] ~ — болесуцяша́льны сро́дак

fíeberstillendes ~ — гарачкапаніжа́льны сро́дак

4) матэм.

das arithmétische ~ — сярэ́дняе арыфметы́чнае

im ~ — у сярэ́днім

5) фіз. асяро́ддзе

bréchendes ~ — праламля́льнае асяро́ддзе

6) геал. слой, пласт

ármes ~ — бе́дная за́леж

édles ~ — бага́тая за́леж

táubes ~ — пуста́я за́леж [паро́да]

fássen

1.

vt

1) хапа́ць, браць, лаві́ць

éinen Verbrécher ~ — cхапі́ць [арыштава́ць] злачы́нца

2) устаўля́ць у апра́ву [ра́му]

3) змяшча́ць

das Glas fasst ein Líter — у шкля́нку ўвахо́дзіць (адзі́н) літр

das können kéine Wórte ~ — гэ́тага не́льга вы́казаць ніцкімі сло́вамі

4) перан. разуме́ць, ахо́пліваць (розумам)

5) вайск. паража́ць, накрыва́ць агнём

6)

zu j-m Vertráuen ~ — прася́кнуцца даве́рам да каго́-н.

Hóffnung [Mut] ~ — акрыя́ць; ажы́ць ду́хам [душо́й]

sich (D) ein Herz ~ — сабра́цца з ду́хам, набра́цца хра́брасці

j-n ins Áuge ~ — сачы́ць за кім-н.

éinen Beschlúss ~ — прыня́ць рашэ́нне

Wúrzel ~ — пусці́ць карані́; перан. укарані́цца, прыві́цца

2.

vi схо́пліваць, схва́тваць

der Mörtel fasst — раство́р схва́твае [цвярдзе́е]

der Nágel fasst nicht — цвік не трыма́ецца

3.

(sich)

1) супако́йвацца, браць сябе́ ў ру́кі, сабра́цца з ду́мкамі

2)

sich kurz ~ — быць сці́слым

Wáffe

f -, -n

1) збро́я, узбрае́нне

blánke ~ — хало́дная збро́я

~n an Bord — карабе́льная збро́я

atomáre ~n — а́тамная збро́я

automátische ~n — аўтаматы́чная збро́я

hérkömmliche [konventionélle] ~n — звыча́йная збро́я

nukleáre [thermonukleáre] ~n — я́дзерная [тэрмая́дзерная] збро́я

schwére ~n — ця́жкая (пяхо́тная) збро́я

~n und Gerät — вайск. баява́я тэ́хніка

~ mit éingraviertem Námenszug — імянна́я збро́я

~n führen — змага́цца (са збро́яй у рука́х)

die ~n strécken [níederlegen] — скла́сці збро́ю, зда́цца, капітулі́раваць

mit den ~n klírren — бра́згаць збро́яй

únter die ~n tréten* — стаць пад ружжо́

von der ~ Gebráuch máchen — пусці́ць у ход [прымяні́ць] збро́ю

von den ~n stárrend — ≅ узбро́ены да зубо́ў

zu den ~n gréifen* — хапа́цца за збро́ю, падня́ць збро́ю

die ~ aus der Hand schlágen* — абяззбро́іць каго́-н., вы́біць збро́ю з рук у каго́-н.

die ~ gégen sich (A) selbst kéhren [wénden*] — пако́нчыць з сабо́ю, павярну́ць збро́ю супро́ць само́га сябе́

2) перан. збро́я

die géistige ~ — ідэалагі́чная зброя

3) род во́йскаў