рэцэ́нзія, ‑і, ж.
Жанр літаратурнай, мастацкай і навуковай крытыкі. // Артыкул, у якім даецца аналіз і ацэнка навуковага або мастацкага твора. Рэцэнзія на кінафільм. □ Пра тое, што Е. Раманаў ставіў задачу папулярызаваць кнігу Ф. Багушэвіча, сведчыць публікацыя ў канцы рэцэнзіі поўнага тэксту верша «У судзе» на беларускай мове. С. Александровіч. З’яўлялася новая кніга. Караед прапытваў яе і садзіўся пісаць рэцэнзію. Паслядовіч.
[Ад лац. recensio — разгляд.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кіно́
(ням. Kino, ад гр. kineo = рухаю)
1) род мастацтва, творы якога ствараюцца з дапамогай кіназдымкі падзей рэчаіснасці; кінамастацтва;
2) тое, што і кінафільм;
3) тое, што і кінатэатр.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
БАЖО́Ў Павел Пятровіч
(27.1.1879, Сысерцкі завод каля Екацярынбурга — 3.12.1950),
рускі пісьменнік. Скончыў Пермскую духоўную семінарыю (1899). Настаўнічаў. Першая кн. «Уральскія былі» (1924). У 1939 выдаў аўтабіягр. аповесць «Зялёны конік» і зб. сказаў па матывах уральскага фальклору «Малахітавая шкатулка» (Дзярж. прэмія СССР 1943). Яго творы — прыклад майстэрскага выкарыстання нар. мовы. Паводле яго сказаў створаны кінафільм «Каменная кветка» (1946), балет С.Пракоф’ева «Сказ пра каменную кветку» (паст. 1954). На бел. мову творы Бажова перакладалі Я.Брыль, М.Машара, М.Паслядовіч і інш.
Тв.:
Соч. Т. 1—3. М., 1952;
Бел. пер. — Уральскія казкі. Мн., 1950;
Уральскія сказы. Мн., 1956;
Зялёны конік. Мн., 1959.
т. 2, с. 217
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
кіно́, нескл., н.
1. Тое, што і кінамастацтва. Нарада па пытаннях кіно.
2. Тое, што і кінафільм. Глядзець кіно.
3. Разм. Тое, што і кінатэатр. Мне ёсць чым хваліцца І чым захапляцца і Савецкая вуліца Шлях на Маскву, — Тэатры і клубы, кіно і палацы. Броўка.
•••
Касетнае кіно — розныя сістэмы для дэманстравання кінафільмаў на экранах звычайнага тэлевізара з дапамогай спецыяльнага прыстасавання, у якое ўстаўляецца касета або дыск з запісам кінафільма.
Нямое кіно — неагучанае кіно.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
project
1. [ˈprɑ:dʒekt]
n.
1) заду́мка f., прае́кт -у m., схэ́ма f.; плян -у m.
2) прадпрые́мства n.; пачына́ньне n.
2. [prəˈdʒekt]
v.t.
1) праектава́ць, плянава́ць
2) вытырка́цца, выступа́ць
3) выкіда́ць, выпушча́ць (снара́д)
4) кі́даць сьвятло́, цень
5) дэманстрава́ць кінафі́льм
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
неціка́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які не выклікае цікавасці. Нецікавы кінафільм. □ — А ўсё ж нецікавая нам работа выпала, — праз нейкі час скардзіўся.. [Міхась], касавурачыся на Васіля. Якімовіч.
2. Разм. Непрыгожы. Са старою паняй жыла адзіная дачка, якую з-за ваеннага ліхалецця і нецікавага выгляду не ўдалося выдаць замуж. Брыль.
3. Разм. Не зусім добры; пасрэдны. Нарада пакінула нецікавае ўражанне... Гартны. [Бабка] проста думае свае старэчыя думкі, сухія, як і сама старасць, простыя, як і ўсё жыццё яе, нецікавыя, як і яе доля. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прадэманстрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.
Наглядна, публічна паказаць. Прадэманстраваць кінафільм. □ Прадстаўнікі Беларусі прадэманстравалі цікавыя праграмы, прысвечаныя прапагандзе спорту і турызму. «Звязда». На стале ў Панцеляймона Кандратавіча ляжаў кавалак рэйкі, тол. Ён тут жа прадэманстраваў, як і дзе трэба закладваць тол, падрываць рэйкі, каб іх нельга ўжо было выкарыстаць. Дзенісевіч. // Знарок падкрэсліць, праявіць, паказаць. Адзін бюргер выпіў залпам двухлітровы збан. Прычым прадэманстраваў сваю лоўкасць, падняў збан адной рукою, што не так лёгка зрабіць. Гурскі. [Юнак] стараўся прыслужыць.. [дзяўчыне], прадэманстраваць сваю адданасць і вернасць. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фільм, ‑а, м.
1. Твор кінамастацтва для паказу на экране; тое, што і кінафільм. Гукавы фільм. Каляровы фільм. □ Асабліва.. [Зоя] любіла кінаартыстаў, запісвала новыя песні з апошніх фільмаў і адчувала сябе шчасліваю. Грахоўскі.
2. Тонкая празрыстая плёнка з нанесеным па яе святлоадчувальным слоем, якая ўжываецца для фатаграфічнай і кінематаграфічнай здымкі.
3. Тое, што і фільмакопія.
•••
Панарамны фільм — фільм, зняты пры дапамозе спецыяльнай апаратуры для дэманстрацыя на вялікім паўкруглым экране (кінапанарама) або на экранах, якія акружаюць гледача з усіх бакоў (кругавая кіпапанарама).
[Англ. film — абалонка, плёнка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кіно́ н
1. разм гл кінатэатр;
2. (кінематаграфія) Fílmkunst f -, Fílmwesen n -s, Kinematographíe f -, Kinematografíe f;
малады́я акто́ры кіно́ Fílmnachwuchs m -es;
ама́тары кіно́ Kínofans [-fɛns] pl, Kínofreunde pl, Fílmfreunde pl;
тво́рчыя рабо́тнікі кіно́ Fílmschaffende pl;
маста́цтва кіно́ Fílmkunst f -;
нямо́е кіно́ Stúmmfilmzeit f -;
працава́ць на кіно́ beim Film sein;
3. разм гл кінафільм
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
каме́дыя, ‑і, ж.
1. Драматычны твор з вясёлым жыццярадасным або сатырычным сюжэтам. Сатырычная камедыя. Пісаць камедыі. // Спектакль або кінафільм па сцэнарыю такога твора.
2. перан. Пра смешнае, забаўнае здарэнне. [Міколка] успомніў ноч і пусціўся ў рогат. — Цяпер будзе камедыя... вось заскачуць немцы, калі даведаюцца... Лынькоў.
3. перан. Крывадушныя паводзіны, прытворнае разыгрыванне якой‑н. сцэны, ролі з пэўнай мэтай. Багушэвіч падкрэсліваў, што царскі суд — гэта страшна ілжывая камедыя. Ларчанка. Сваёй камедыі сыграўшы ролі, Міністры сталі ў строй гарадавых. Глебка.
•••
Камедыя масак — італьянская народная камедыя эпохі Адраджэння з тыповымі дзеючымі асобамі (маскамі), традыцыйным сюжэтам, але імправізаваным тэкстам.
Камедыя характараў — камедыя, у якой паказваюцца галоўным чынам характары людзей.
Ламаць (разыгрываць) камедыю гл. ламаць.
[Грэч. kōmōdia.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)