Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

цверазейшы, ‑ая, ‑ае.

Выш. ст. да прым. цвярозы.

цверазець, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

Станавіцца цвярозым або больш цвярозым. Мацнеў мароз, і цверазелі Анісімавы думкі, і калі ён параўняўся з Мікодымавым хутарам, дык у яго канчаткова прапала рашучасць. Сабаленка. // перан. Прыходзіць да памяці. Доктар кажа: «Яна [Марыся] ідзе на папраўку. Пачынае цверазець». Баранавых.

цверазіць, цверажу, цвяразіш, цвярэзіць; незак., каго.

Рабіць цвярозым або больш цвярозым. Галава ў Міканора была цяпер зусім ясная: мароз, што сцінаў рэбры пад гімнасцёркаю, добра цверазіў, даваў у дужасці. Мележ.

цверда... (гл. цвёрда...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужываецца замест «цвёрда...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напрыклад: цвердалобы, цвердазём, цвердасплаўны.

цвердаваты, ‑ая, ‑ае.

Не зусім цвёрды. Цвердаваты яблык.

цвердавэнджаны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Цвёрды ў выніку працяглага вэнджання. Цвердавэнджаныя кілбасы.

цвердазём, ‑у, м.

Цвёрдая, не рыхлая глеба.

цвердакрылыя, ‑ых.

Атрад насякомых; жукі.

цвердалобы, ‑ая, ‑ае.

Разм. іран. Вельмі ўпарты; тугі на розум. [Каваль:] «Цвердалобы ўласнік. Пра хату сваю толькі і думае». Савіцкі. [Вера:] — Трэба было пагутарыць больш далікатна, пэўна паслухаў бы. Не цвердалобы ж ён. Асіпенка.

цвердамер, ‑а, м.

Спец. Прыбор, які служыць для вызначэння ступені цвёрдасці якога‑н. рэчыва.