Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

ай, выкл.

Часта вымаўляецца з паўтарэннем: ай-ай і ай-ай-ай.

1. Выказвае боль, спалох, страх. Ай, баліць! Ай, баюся!

2. Выказвае здзіўленне, захапленне, радасць і пад. Вось дык дзеці! Ай, малайцы! Вока радуецца! Гурскі.

3. Выказвае жаль, засмучэнне і пад. Дайшла да.. [Журавінкі] ўчора падвечар чутка, што начальнік палітаддзела можа ў калгас наведацца. І ай жа позна дайшла! Што цяпер можна зрабіць? Лобан.

4. у знач. выкл. ах. Ай, як хораша ў лесе!

айва, ‑ы, ж.

1. Паўднёвае пладовае дрэва сямейства ружакветных.

2. Плод гэтага дрэва, падобны на яблык і грушу, цвёрды, даўкі на смак. / у знач. зб. Варэнне з айвы.

[Цюрк.]

айвовы, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да айвы. Айвовы сад. // Прыгатаваны з айвы. Айвовае варэнне.

айканне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. айкаць.

айканіміка, ‑і, ДМ ‑міцы, ж.

Спец. Раздзел тапанімікі, які вывучае айконімы, заканамернасці іх узнікнення, развіцця і функцыяніравання.

айканімія, ‑і, ж.

Спец. Сукупнасць уласных назваў населеных пунктаў пэўнай тэрыторыі. Айканімія Міншчыны.

айкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Вымаўляць, выкрыкваць «ай» ад болю, жалю, здзіўлення і пад. Халуста пачаў бегаць па млыне, хапацца рукамі за галаву, вохкаць, айкаць, стагнаць, стукаць кулакамі ў грудзі. Чарнышэвіч.

айкнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Аднакр. да айкаць.

айконім, ‑а, м.

Спец. Уласнае імя населенага пункта.

[Ад грэч. oikos — жыллё і onoma — імя.]

айкумена, ‑ы, ж.

Тэрыторыя зямнога шара, населеная людзьмі.

[Грэч. oikuménē, ад oikéō — насяляю.]