і́кс

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. і́кс іксы́
Р. ікса́ іксо́ў
Д. іксу́ ікса́м
В. і́кс іксы́
Т. іксо́м ікса́мі
М. іксе́ ікса́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ікс, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Назва літары «x» лацінскага алфавіта.

2. Абазначэнне лацінскай літарай «x» невядомай або пераменнай велічыні ў матэматыцы.

3. Умоўнае абазначэнне невядомай або знарок неназванай асобы.

Напружанасць у размовах была абумоўлена прысутнасцю X.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ікс (род. ікса́) м. икс;

і.-адзі́нкафиз. икс-едини́ца

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ікс, ‑а, м.

1. Назва трэцяй ад канца літары (x) лацінскага алфавіта.

2. Невядомая велічыня, якая абазначаецца гэтай літарай (побач з літарамі y, z). // Умоўнае абазначэнне невядомай або знарок не названай асобы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ікс м x [ıks] n -s, -s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ікс

(лац. іх = назва літары х)

1) назва трэцяй ад канца літары (х) у лацінскім алфавіце;

2) мат. невядомая велічыня, якая абазначаецца пры вылічэннях гэтай літарай (побач з літарамі у, z).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

икс ікс, род. ікса́ м.;

икс-едини́ца физ. ікс-адзі́нка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

X, x [eks] n.

1. 24-я літара англійскага алфавіта

2. math. ікс, невядо́мая велічыня́

3. не́хта невядо́мы, таямні́чы;

Mr. X мі́стар Ікс

4. по́дпіс неадукава́нага

5. вы́бар або́ адка́з (на бюлетэні пры анкетаванні)

6. фільм, на які́ не дазваля́ецца ісці́ дзе́цям да 16 гадо́ў

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

хі-хі́ і хі-хі-хі́, выкл.

Ужываецца для выражэння смеху спадцішка або тонкім голасам. А невядомы Ікс (імя ўспамінаць забаронена) Спрабуе — хі-хі! — у храм паэзіі зайсці ў лапцях, Складае вершы на мужыцкі лад. Жычка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

X, x

[eks]

n., X's, x’s

1) два́ццаць чацьве́ртая лі́тара анге́льскага альфабэ́ту

2) Math. ікс (невядо́мае ў раўна́ньнях)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)