Ідэалаў тэорыя 6/369

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

ідэа́л

‘асоба’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ідэа́л ідэа́лы
Р. ідэа́ла ідэа́лаў
Д. ідэа́лу ідэа́лам
В. ідэа́ла ідэа́лаў
Т. ідэа́лам ідэа́ламі
М. ідэа́ле ідэа́лах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ідэа́л

‘вышэйшая мэта; узор чаго-н.’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ідэа́л ідэа́лы
Р. ідэа́лу ідэа́лаў
Д. ідэа́лу ідэа́лам
В. ідэа́л ідэа́лы
Т. ідэа́лам ідэа́ламі
М. ідэа́ле ідэа́лах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ідэалі́зм, -у, м.

1. Філасофскі кірунак, які сцвярджае першаснасць духу, ідэі, свядомасці і другаснасць матэрыі, прыроды, быцця.

Суб’ектыўны і.

2. Схільнасць да прыхарошвання рэчаіснасці.

3. Прыхільнасць да высокіх маральных ідэалаў.

|| прым. ідэалісты́чны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

Ідэалістычныя плыні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

highness

[ˈhaɪnəs]

n.

вышыня́ f., высо́кая ступе́нь; узвы́шанасьць (ідэа́лаў)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

old-fashioned [ˌəʊldˈfæʃnd] adj.

1. старамо́дны, устарэ́лы, састарэ́лы

2. старамо́дны; які́ прытрымліваецца стары́х ідэа́лаў, звы́чаяў і да т.п.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

loftiness

[ˈlɔftinəs]

n.

1) узвы́шанасьць, узьнёсласьць f. (ідэа́лаў)

2) ганары́стасьць; напы́шлівасьць, пы́ха f.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

праўдалю́б, ‑а, м.

Той, хто любіць праўду, дамагаецца справядлівасці. Сама ж яснасць грамадскіх ідэалаў здымае канфліктаў развіцця, суровасці і бязлітаснасці дыялектыкі. Забываць гэта — забываць аб прыродзе жыцця ўвогуле, аб традыцыях вялікага праўдалюба Багдановіча ў прыватнасці. Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

развя́зны, ‑ая, ‑ае.

Празмерна вольны, бесцырымонны (пра чалавека і яго паводзіны, абыходжанне). Гаварыў .. [хлопец] развязным тонам, на нейкім жаргоне і з разлікам, што навокал яго слухаюць. Карпюк. Між тым, Славік вырас грубым, развязным, самалюбівым хлопцам без ясных ідэалаў, без веры, без працоўных навыкаў. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

renounce [rɪˈnaʊns] v. fml адрака́цца; вырака́цца, адмаўля́цца (у розных знач.);

renounce one’s property адмо́віцца ад ула́снасці;

renounce one’s errors адрачы́ся ад сваі́х памы́лак;

renounce beliefs/ideals/principles адрачы́ся ад перакана́нняў/ідэа́лаў/пры́нцыпаў

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)