я́каць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. я́каю я́каем
2-я ас. я́каеш я́каеце
3-я ас. я́кае я́каюць
Прошлы час
м. я́каў я́калі
ж. я́кала
н. я́кала
Загадны лад
2-я ас. я́кай я́кайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час я́каючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

я́каць несов.

1. лингв. я́кать;

2. разг. (часто хвастливо упоминать себя в речи, произнося «я») я́кать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

я́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. У мовазнаўстве — вымаўляць ненаціскны гук «е» як «а» («я») пасля мяккіх зычных у першым складзе перад націскам.

2. Разм. Выхваляючыся, вельмі часта паўтараць у размове «я». Не звык я змалку якаць, Ды ў справе важна — Якасць! Барадулін. [Яўген:] — Не тое што, як другі — каторы любіць выстаўляцца, штосьці якаць: — Я! я! Баранавых.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

я́каць

1. лінгв das únbetonte «e» als «a» («ja») áussprechen* (nach den weichen [palatalen] Konsonanten in der ersten Silbe vor der betonten)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

я́кать несов.

1. лингв. я́каць;

2. (часто, хвастливо упоминать себя в речи, произнося «я») разг. я́каць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

я́канне ср.

1. лингв. я́канье;

2. разг. я́канье; см. я́каць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

я́канне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. якаць.

2. У мовазнаўстве — вымаўленне ненаціскнога галоснага «е» як «а» («я») пасля мяккіх зычных у першым складзе перад націскам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Вяча́ць ’верашчаць, крычаць’ (Крывіч), вэчати ’раўці’ (Бесар.). Укр. вʼяча́ти ’бэкаць’, рус. веча́ть ’крычаць’ (пск., смал., СРНГ), вяча́ць ’вішчаць’ (Даль), вячу́ ’плачу’, вя́чать (Фасмер), славен. vẹ́čati ’крычаць’ (Плет.). Гукапераймальнае ўтварэнне, чым тлумачацца ваганні ў фанетыцы. Параўн. «вуол вэчит» (Бесар.), «вячить… блеять, кричать как овцы» (Даль, 1, 830). Нельга аддзяляць ад вякаць; гл. Фасмер, 1, 375; Рудніцкі, 1, 510. Вякаць (вячаць, як буркаць) бурчаць, ячаць/якаць і да т. п. Рус. вячать і ячать звязаны; ва ўсякім разе фармальна і фанетычна яны паралельныя; гл. Фасмер, 4, 570, 571.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)