Я́гадка

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. Я́гадка
Р. Я́гадкі
Д. Я́гадцы
В. Я́гадку
Т. Я́гадкай
Я́гадкаю
М. Я́гадцы

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

я́гадка

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. я́гадка я́гадкі
Р. я́гадкі я́гадак
Д. я́гадцы я́гадкам
В. я́гадку я́гадкі
Т. я́гадкай
я́гадкаю		 я́гадкамі
М. я́гадцы я́гадках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

я́гадка ж.

1. уменьш.-ласк. я́годка;

2. (при обращении) я́годка; голу́бушка;

◊ гэ́та яшчэ́ то́лькі кве́тачкі, а ~кі бу́дуць — посл. э́то цвето́чки, а я́годки впереди́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

я́гадка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.

1. Памянш.-ласк. да ягада. Гэта толькі кветачкі, а ягадкі яшчэ будуць. Прыказка.

2. (звычайна ў зваротку). Разм. Ласкавая назва каго‑н. (часцей жанчыны). — Паплач, ягадка, і табе лягчэй стане... Сэрца адпусціцца. Бядуля.

•••

Аднаго поля ягадкі — тое, што і аднаго поля ягады (гл. ягада).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

я́гадка ж памянш Béerchen n -s, -; kléine Béere

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

я́гада, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, я́гад, ж.

Невялікі сакавіты плод кустовых і травяністых раслін.

Ягады малін.

◊

Аднаго поля ягады (разм., звычайна неадабр.) — зусім свой па духу, паводзінах чалавек.

|| памянш. я́гадка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.

|| прым. я́гадны, -ая, -ае.

Я. год.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Мамаранкі ’неўрадлівыя ягады’ (гродз., Сцяшк. Сл.). Параўн. рус. паўн., наўг. маму́ра ’ягады касцяніцы, марошкі, абляпіхі’. Уграфінізм. Параўн. фін. maamuurain ’касцяніца’; ‑к‑, магчыма, з памяншальнага суфікса (параўн. эст. mari ’ягады’ — marjake ’ягадка’). Гл. Каліма, 162; Фасмер, 2, 566.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Скронь ‘бакавая частка чэрапа ад вуха да лобнай косці’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Сцяшк., ТС), скронь, скро́на ‘тс’ (паст., астр., шчуч., смарг., шальч., Сл. ПЗБ), скронь ‘вейка’ (Нас.), ‘калена’: пасадзі дзіця на скроні (Мат. Маг.). Паводле фанетыкі (склад ‑ро‑), запазычанне з польск. skroń ‘скронь’ (Цвяткоў, Запіскі, 2, 1, 60). Параўн. укр. скро́ня ‘тс’, рус. скоро́нь ‘тс’, дыял. скорынья́ ‘сківіца’, рус.-ц.-слав., серб.-ц.-слав. скрания ‘скронь’, каш. skrńå ‘скронь, шчака’, чэш. skráň ‘тс’, славац. skráň, škraňa ‘выпукласць на шчацэ, ягадка’, в.-луж. skroń, н.-луж. skŕono ‘скронь, ягадка’, славен. skrȃnj, skrenja ‘падбародак, ягадка, сківіца’. Прасл. *skornь. Усе версіі не вельмі надзейныя. Параўноўвалі з ст.-ісл. hvarmr ‘павека’ і, далей, з лац. parma ‘кароткі круглы шчыт’. Паралель у грэч. κρανίον ‘чэрап’ (Мацэнаўэр, LF, 20, 20 і наст.; Брукнер, 496) адвяргаецца Фасмерам (3, 653) па фанетычных прычынах. Махэк₂ (548) набліжае да прасл. *černъ ‘карэнны зуб’. Аднак не выключае праславянскае паходжанне і ўзвядзенне да *skrena на падставе н.-луж. škrjeny мн. л., дыял. škrjena ‘верхняя сківіца’ (Шустар-Шэўц, 1296), што дазваляе трактаваць беларускія і ўкраінскае словы як рэфлексы старога *skronь (Сной у Бязлай, 3, 248). Магілёўскае скронь ‘калена’ або памылковы запіс, або змена значэння ў выніку дээтымалагізацыі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

berry

[ˈberi]

1.

n. pl. -ries

1) я́гада f., dim., я́гадка f.

2) зе́рне n., крупі́нка f.

2.

v.t.

1) зьбіра́ць я́гады

2) радзі́ць я́гады

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

я́годка в разн. знач. я́гадка, -кі ж.;

◊

э́то цвето́чки, а я́годки впереди́ погов. гэ́та яшчэ́ краса́ (цвет), а я́гадкі бу́дуць; гэ́та то́лькі пачы́нка, а бу́дзе й цэ́лая аўчы́нка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)