Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
шчо́тачны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шчоткі (у 1 знач.), вытворчасці шчотак. У маі — чэрвені 1917 года баставалі рабочыя-металісты і рабочыя лесапільных заводаў, шчотачных і шчацінных фабрык Мінска і яго ваколіц.«Полымя».// Які мае ў сваёй канструкцыі шчоткі, забяспечаны шчоткамі. Шчотачная машына.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчаці́нне, -я, н., зб.
1. Жорсткая прамая шэрсць у некаторых жывёл.
Чорнае ш. дзіка.
2. Кароткія жорсткія валасы на няголеным твары (разм.).
Ш. пакрыла твар.
3. Жорсткая валасяная частка шчоткі, пэндзля і пад.
|| памянш.шчаці́нка, -і, ДМ -нцы, ж., зб.
|| прым.шчаці́нны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тарцава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; незак., што.
Спец.
1. Апрацоўваць тарэц (у 1 знач.). Тарцаваць вал.
2. Засцілаць тарцамі (у 2 знач.). Тарцаваць маставую.
3. У малярнай справе — апрацоўваць толькі што афарбаваную паверхню ўдарамі шчоткі-тарцоўкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мамычнік ’аўсяніца, мурожніца авечая, Festuca ovina L.’ (маг., Кіс.). З ⁺намычнік, якое да мы́чка1 (гл.), ’звязка льновалакна, падрыхтаваная для пражы’: з аўсяніцы маглі рабіць шчоткі, якімі часалі лён і рыхтавалі мыйку. Параўн. таксама укр.мичка ’аўсяніца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГАЛАНТАРЭ́Я
(франц. galanterie літар. ветлівасць, далікатнасць),
гандлёвая назва прадметаў упрыгожання, туалету і асабістага ўжытку. Асартымент галантарэі з улікам зыходных матэрыялаў зведзены ў групы: тэкстыльную (стужкі, тасьмы, гальштукі і інш.), з пластычных мас (грабяні, гузікі і інш.), металічныя (брошкі, спражкі і інш.), скураныя (пальчаткі, рамяні паясныя і інш.), шчоткі і люстэркі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Камэ́ля ’фабрычная пража з танкаруннай воўны’ (свісл., Нар. сл.), ’баваўняныя ніткі’ (гродз., Сл. паўн.-зах.). Параўн. польск.мазав., хэдм.-дабж., варм.-мазур, kamlować ’часаць воўну (на спецыяльным грэбені)’. З ням.kämmen ’часаць (воўну)’, Kamm ’грэбень’ (> польск.сілезск.kamy ’ручныя шчоткі для часання воўны’, паўн.-усх.kamie ’тс’, ’машына для часання воўны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АЗУРЫ́Т
(ад франц. azur лазур, блакіт),
мінерал з класа карбанатаў, Cu3[(OH)CO3]2. Крышталізуецца ў манакліннай сінганіі. Мае 53,3% медзі. Утварае шчоткі і друзы пераважна дробных крышталёў, агрэгаты, канкрэцыі, шчыльныя масы, зямлістыя скопішчы. Колер цёмна-сіні, васільковы, блакітны. Бляск шкляны. Празрысты да паўпразрыстага. Цв. 3,5—4. Шчыльн. 3,8 г/см³. Тыповы мінерал зон акіслення меднарудных жылаў. Пры далейшым акісленні ператвараецца ў малахіт. Другасная руда медзі. Выкарыстоўваецца ў вытв-сці сіняй фарбы.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГО́МЕЛЬСКІ ЗАВО́Д ПЛАСТМА́САВЫХ ВЫ́РАБАЎ.
Створаны ў 1936 як арцель «Металабытрамонт». Вырабляў калёсы, падковы, конскую збрую, кухонны посуд, метал. тару, рамантаваў гадзіннікі, веласіпеды, матацыклы і інш.быт. тэхніку. У Вял. Айч. вайну эвакуіраваны ва Ульянаўскую вобл. У 1944 аднавіў вытв-сць. З 1966 сучасная назва. Асн. прадукцыя (1996): пыласосы, шпрыцы аднаразовыя, гучнагаварыцелі рознапраграмныя, мэбля з лазы, вёдры і тазы, дзіцячыя цацкі, зубныя шчоткі і інш. тавары нар. ўжытку — усяго больш за 100 найменняў.
