◎ Партны́2 ’кравец’ (Касп., Сл. ПЗБ). Рус.портной ’тс’. Магчыма, з рус., дзе скарачэнне са ст. портной швец, ст.-рус.пъртныи шьвьць. Да портг (гл. Фасмер, 3, 335).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
самазва́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Які самавольна, незаконна прысвоіў сабе чужое імя, званне. — Цікава, а што скажа самазваны старшыня Зубкоўскі? — спытаўся Швец.Гурскі.Стрэльбай грукнуў у дзверы: «Выходзь да мяне, Гаспадар самазваны, на ганак!»Куляшоў.
2.Разм. Які па сваёй ініцыятыве ўзяўся за якую‑н. справу. Назло прарокам самазваным, Што глуха каркаць пачалі, Спявайце [юныя паэты] спевам нечуваным На мове любай вам зямлі!Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Omnis musae mancipium
Служка любой музы (г. зн. майстар на ўсе рукі).
Служитель любой музы (т. е. мастер на все руки).
бел. Майстар ‒ залатыя рукі. І шытае, і поранае ведае. І швец, і жнец, і на дудзе ігрэц. Умее блыху падкаваць.
рус. Мастер на все руки. И швец, и жнец, и в дуду игрец. У Лёвки всё ловко.
фр. Serviteur de toute muse (Служитель любой музы).
англ. Somebody is a good hand at any job (Умелец на все руки).
нем. Er möchte jeder Laus einen Stelzen machen und jeder Gans ein Hufeisen anlegen (Ему хотелось бы каждой вши сделать ходули, каждого гуся подковать).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Ры́нда2 ’воін царскай аховы на Русі’ (ТСБМ), рус.ры́нда ’аружаносец, целаахоўнік’, ст.-руск.рында. Цяжкое слова, верагодна іншамоўнага паходжання. Вывядзенне са ст.-ісл.rǫnd ’край шчыта, шчыт’ ставіцца пад сумненне з фанетычнага пункту гледжання. Зусім неверагоднае тлумачэнне з дац.rinde, rende ’бегчы’ і з ням.Ronde ’дазор’ (Фасмер, 3, 529). Магчыма, сюды ж рус.ры́ндель ’знамяносец’ з наступным з’яўленнем насавога (Фасмер, 3, 529).
Ры́нда3: рынду біць ’у парусным флоце — тройчы ўдарыць у звон у поўдзень’ (ТСБМ), рус.ры́нда ’звон карабельнага колакала’. Тлумачыцца як утварэнне з англ.to ring the bell ’званіць у колакал’ (Фасмер, 5, 529). Малаверагоднай падаецца версія аб запазычанні са швец. ringa ’званіць’ (Мацэнаўэр, LF 18, 245).