Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
чарэ́нь, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.
1. Верхняя знешняя частка рускай печы, ляжанка.
Грэцца на чарэні.
2. Гарызантальная паверхня ўнутры рускай печы; под.
|| прым.чарэ́невы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чарэ́ньж. (в русской печи)
1. под м.;
2. верх пе́чи; лежа́нка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чарэ́нь, ‑і, ж.
1. Ляжанка на рускай печы. Часам так хацелася ўзлезці на цёплую чарэнь бацькавай печы і моцна заснуць пад спеў цвыркуна і гоман ветру.Грахоўскі.Ну і смеху было з гэтым дзедам нядаўна! Мала таго, што ён цэлую зіму, дык і летам не злазіць з печы. І да таго ўжо даседзеўся, што праваліўся разам з чарэнню на чыгуны і гаршкі якраз тады, як палілася ў печы.Васілевіч.
2. Гарызантальная паверхня ўнутры рускай печы; под. Закіпела ў печы і бяжыць з чыгуна на гарачую чарэнь вада. На чарэні сіпіць.Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ófenherd
m -(e)s чарэ́нь
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
подIм., сущ. под, род. по́ду м.; (русской печи)чарэ́нь, -ні ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чарано́, ‑а, н.
Абл.Чарэнь (у 1 знач.). У пасялкоўца Цімоха Бабуры здарылася бяда ў хаце: у печы правалілася чарано.Колас.Стары варочаўся на печы і плечы грэў на чаране.Гаўрусёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чаро́н, чарана, м.
Абл. Тое, што і чарэнь. Гаспадыня паліла ў печы, чарон награваўся і рабілася горача.Шамякін.Маладзейшыя бавілі час у гаворках, старэйшыя цэлымі днямі грэліся, спалі на чаранах.Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
hearth
[hɑ:rӨ]
n.
1) чарэ́ньf., под -у m. (пе́чы, камі́на)
2) ха́тні агме́нь, ро́дная ха́та
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Па́садка, па́сыдка, па́сытка ’пастка’, ’зяпа, рот’ (Бяльк.), паса́дка ’пастка’ (Гарэц., Яруш.). Відаць, да пастка (гл.). Параўн. чэш.posada ’кошык, скрынка для свойскіх птушак’, рус.садок ’плецены кош для злоўленай рыбы’, бел.се́жа ’загародка на рацэ з сеткі’ (Бяльк.).
Паса́дка1, пыса́дка, паса́дкі ’пасаджаныя расліны’, ’прызямленне самалёта’, ’упусканне пасажыраў у вагон, самалёт, карабель’, ’палажэнне цела ў час сядзення’ (ТСБМ, Бяльк., Сл. ПЗБ, Ян., Мат. Гом.). З рус.поса́дка ’тс’.
Паса́дка2 ’глінабітная падлога’ (Сцяшк. Сл.), ’чарэнь у печы’ (свісл., Шатал.), ст.-бел.посадзка, посажка, посацка ’падлога з плітак; чарэнь’ (1572 г.). Запазычаны са ст.-польск.posadzka (Булыка, Лекс. запазыч., 98).