чарне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. Станавіцца чорным, цёмным або чарнейшым, цямнейшым.

Золата не чарнее.

Смуглявы твар ад сонца яшчэ больш чарнеў.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вылучацца сваім колерам (пра што-н. чорнае, цёмнае).

На гарызонце чарнеў лес.

|| зак. счарне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 1 знач.) і пачарне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чарне́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. чарне́ю чарне́ем
2-я ас. чарне́еш чарне́еце
3-я ас. чарне́е чарне́юць
Прошлы час
м. чарне́ў чарне́лі
ж. чарне́ла
н. чарне́ла
Загадны лад
2-я ас. чарне́й чарне́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час чарне́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

чарне́ць несов.

1. (становиться чёрным или чернее) черне́ть;

серабро́ ад ча́су ~не́е — серебро́ от вре́мени черне́ет;

2. (виднеться) черне́ть, черне́ться;

за лу́гам ~не́ла сцяна́ ле́су — за лу́гом черне́ла (черне́лась) стена́ ле́са

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чарне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

1. Станавіцца чорным, больш чорным. Снягі набраклі талаю вадою І з кожнай хвіляй чэзнуць і чарнеюць. Свірка. Павесілі галовы сланечнікі, не дзярэцца на платы гарбузнік, чарнее бульбянік. Навуменка.

2. Вылучацца сваім колерам (пра што‑н. чорнае). На сцяне чарнелі хамуты і густа пахлі дзёгцем. Чорны. Ложак панура чарнеў сеткаю. Мележ. За акном чарнела асенняя ноч. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чарне́ць

1. schwarz wérden;

2. (вылучацца сваім колерам; бачыцца) sich schwarz ábheben*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

пачарне́ць гл. чарнець.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

счарне́ць гл. чарнець.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

черне́ться чарне́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зачарне́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; зак.

Пачаць чарнець (у 2 знач.).

На полі зачарнела ралля.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чарне́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́ецца; незак.

Тое, што і чарнець (у 2 знач.).

Удалечыні чарнелася сцяна лесу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)