па-чалаве́чаму

прыслоўе

станоўч. выш. найвыш.
па-чалаве́чаму - -

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

па-чалаве́чаму, па-чалаве́чы прысл. ménschlich

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

трансцэндэ́нтны, -ая, -ае.

У ідэалістычнай філасофіі: недаступны чалавечаму пазнанню, недасягальны для чалавечага розуму.

|| наз. трансцэндэ́нтнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чалаве́чы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. чалаве́чы чалаве́чая чалаве́чае чалаве́чыя
Р. чалаве́чага чалаве́чай
чалаве́чае		 чалаве́чага чалаве́чых
Д. чалаве́чаму чалаве́чай чалаве́чаму чалаве́чым
В. чалаве́чы (неадуш.)
чалаве́чага (адуш.)		 чалаве́чую чалаве́чае чалаве́чыя (неадуш.)
чалаве́чых (адуш.)
Т. чалаве́чым чалаве́чай
чалаве́чаю		 чалаве́чым чалаве́чымі
М. чалаве́чым чалаве́чай чалаве́чым чалаве́чых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

чалаве́чы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. чалаве́чы чалаве́чая чалаве́чае чалаве́чыя
Р. чалаве́чага чалаве́чай
чалаве́чае		 чалаве́чага чалаве́чых
Д. чалаве́чаму чалаве́чай чалаве́чаму чалаве́чым
В. чалаве́чы (неадуш.)
чалаве́чага (адуш.)		 чалаве́чую чалаве́чае чалаве́чыя (неадуш.)
чалаве́чых (адуш.)
Т. чалаве́чым чалаве́чай
чалаве́чаю		 чалаве́чым чалаве́чымі
М. чалаве́чым чалаве́чай чалаве́чым чалаве́чых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

трансцэндэ́нтны, ‑ая, ‑ае.

1. У ідэалістычнай філасофіі — недаступны чалавечаму пазнанню, недасягальны для чалавечага розуму.

2. Спец. Які не можа быць вылічаны пры дапамозе алгебры або быць выражаны алгебраічна. Трансцэндэнтная функцыя. // Які вывучае падобныя велічыні, паняцці. Трансцэндэнтная матэматыка.

[Ад лац. transcendens, transcendentis — які выходзіць за межы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыяпазо́н, ‑у, м.

1. Сукупнасць усіх гукаў ад ніжэйшага да вышэйшага, даступная якому‑н. музычнаму інструменту або чалавечаму голасу. Дыяпазон голасу. Дыяпазон спевака.

2. перан. Аб’ём, размер чаго‑н. Дыяпазон інтарэсаў. Дыяпазон ведаў. // Шырыня здольнасцей, размах дзейнасці. Творчы дыяпазон артыста.

[Ад грэч. diá pasōn — праз усе (струны).]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

па-лю́дску прысл.

1. (па-чалавечаму) ménschlich;

2. (добра, як належыць) wie es sich gehört, órdentlich, vóllständig

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

дыяпазо́н

[гр. diapason (chordon) = праз усе (струны)]

1) гукавы аб’ём (інтэрвал паміж самым нізкім і высокім гукамі), даступны якому-н. музычнаму інструменту або чалавечаму голасу (напр. д. скрыпкі);

2) перан. аб’ём, ахоп ведаў, інтарэсаў і інш. (напр. шырокі д. ведаў, творчы д. артыста).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ДАРАШКЕ́ВІЧ Іван Канстанцінавіч

(1890, в. Меляшкі Беластоцкага ваяв., Польшча — 24.2.1943),

бел. паэт. Скончыў Свіслацкую настаўніцкую семінарыю (1909). Настаўнічаў на Гродзеншчыне і каля Паневяжыса. Загінуў на фронце. З 1909 пад псеўд. Янук Д. і Каршун друкаваў у газ. «Наша ніва» вершы і допісы. Яго творчасць развівалася ў рэчышчы бел. рэв.-дэмакр. паэзіі, прасякнута суперажываннем чалавечаму гору, болем за лёс абяздоленых, патрыят. матывамі («Доля», «Стогн», «Псалм CXXXVI»). Інтымнай лірыцы паэта ўласцівы рамант. парыў, глыбіня пачуццяў («Як засвецяць у небе зоры»), часам элегічнасць («Шкада разбітых мар»).

Тв.:

У кн.: Дзень паэзіі — 89. Мн., 1989.

А.С.Ліс.

т. 6, с. 51

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)