Запаленне цэнтральнай нервовай сістэмы 2/351

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Злучаныя правінцыі Цэнтральнай Амерыкі 3/336, 387; 6/83; 7/513; 9/335

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

ЗЛУ́ЧАНЫЯ ПРАВІ́НЦЫІ ЦЭНТРА́ЛЬНАЙ АМЕ́РЫКІ,

федэрацыя 5 цэнтр.-амер. рэспублік (Гватэмала, Гандурас, Нікарагуа, Сальвадор і Коста-Рыка), якія разарвалі унію з Мексікай у 1823—39. Сталіца — г. Гватэмала. Канстытуцыя З.п.Ц.А., прынятая ў ліст. 1824, адмяняла рабства, скасоўвала феад. тытулы, гарантавала свабоду друку. Заканад. ўлада належала двухпалатнаму парламенту, на чале федэрацыі стаяў прэзідэнт. Абраны ў 1830 прэзідэнтам ліберал Ф.Марасан правёў шэраг рэформ, у т.л. секулярызацыю царк. зямель і ўвядзенне свабоды веравызнання. У 1838 кансерватары, якія развязалі грамадз. вайну, разграмілі войскі Марасана і ў 1839 скасавалі федэрацыю. Спробы аднавіць яе ў 1842, 1895—98 і 1921—22 поспеху не мелі.

т. 7, с. 77

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Цэнтра́льная

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне

адз.
ж.
Н. Цэнтра́льная
Р. Цэнтра́льнай
Д. Цэнтра́льнай
В. Цэнтра́льную
Т. Цэнтра́льнай
Цэнтра́льнаю
М. Цэнтра́льнай

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цэнтра́льны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. цэнтра́льны цэнтра́льная цэнтра́льнае цэнтра́льныя
Р. цэнтра́льнага цэнтра́льнай
цэнтра́льнае		 цэнтра́льнага цэнтра́льных
Д. цэнтра́льнаму цэнтра́льнай цэнтра́льнаму цэнтра́льным
В. цэнтра́льны (неадуш.)
цэнтра́льнага (адуш.)		 цэнтра́льную цэнтра́льнае цэнтра́льныя (неадуш.)
цэнтра́льных (адуш.)
Т. цэнтра́льным цэнтра́льнай
цэнтра́льнаю		 цэнтра́льным цэнтра́льнымі
М. цэнтра́льным цэнтра́льнай цэнтра́льным цэнтра́льных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цэнтра́льны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. цэнтра́льны цэнтра́льная цэнтра́льнае цэнтра́льныя
Р. цэнтра́льнага цэнтра́льнай
цэнтра́льнае		 цэнтра́льнага цэнтра́льных
Д. цэнтра́льнаму цэнтра́льнай цэнтра́льнаму цэнтра́льным
В. цэнтра́льны (неадуш.)
цэнтра́льнага (адуш.)		 цэнтра́льную цэнтра́льнае цэнтра́льныя (неадуш.)
цэнтра́льных (адуш.)
Т. цэнтра́льным цэнтра́льнай
цэнтра́льнаю		 цэнтра́льным цэнтра́льнымі
М. цэнтра́льным цэнтра́льнай цэнтра́льным цэнтра́льных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

неўро́з, -у, м.

Захворванне, выкліканае расстройствам дзейнасці цэнтральнай нервовай сістэмы.

Н. сэрца.

|| прым. неўраты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

калі́бры, нескл., м. і ж.

Надзвычайна маленькая птушка з яркім апярэннем, водзіцца ў Цэнтральнай і Паўднёвай Амерыцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гары́ла, -ы, мн. -ы, -ры́л, ж.

Буйная чалавекападобная малпа з масіўным целаскладам і цёмнай поўсцю, якая водзіцца ў Цэнтральнай Афрыцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цэнтралі́зм, -у, м.

Сістэма кіравання, пры якой мясцовыя ўстановы, органы падпарадкаваны цэнтральнай уладзе, цэнтру (у 5 знач.).

|| прым. цэнтралі́сцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)