цаўё́

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. цаўё́ цэ́ўі
цаўі́
Р. цаўя́ цэ́ўяў
Д. цаўю́ цэ́ўям
В. цаўё́ цэ́ўі
цаўі́
Т. цаўём цэ́ўямі
М. цаўі́ цэ́ўях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цаўё, -я́, мн. цэ́ўі і (з ліч. 2, 3, 4) цаўі́, цэ́ўяў, н.

1. Верхняя частка ружэйнага ложа, на якой умацоўваецца ствол.

2. Доўгая тонкая частка чаго-н., звычайна дзяржання.

Ц. рыдлёўкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цаўё ср., спец. цевьё

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цаўё, ‑я, н.

1. Пярэдняя частка ложа стралковай зброі, на якую ўкладваецца ствол.

2. Доўгая тонкая частка чаго‑н., звычайна дзяржання. У рыдлёўцы доўгае цаўё, і Юрку ў яме з ёй цесна... Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цевьё воен., техн. цаўё, род. цаўя́ ср.;

цевьё я́коря техн. цаўё я́кара.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кайлаві́шча, ‑а, н.

Цаўё ў кайле.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кайло́вы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да кайла. Кайловае цаўё.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Ке́сьцэ ’асада касы, цаўё, касаўё, касавільна’ (Дразд.). Да каса (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ДЗІ́ДА,

старажытная колючая зброя; род лёгкага кап’я або пікі з металічным наканечнікам, насаджаным на доўгае цаўё. Падобную паляўнічую прыладу наз. таксама дзідка, рагаціна.

т. 6, с. 112

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Ві́лачнік 1, ві́лашнік, ві́лышнік ’палка; цаўё, шасток, на якія насаджваюць вілы ці вілкі’ (БРС, КТС, Бяльк., Мат. Гом., Янк. I, лаг., КЭС; Касп., Выг.; бых., бялын., Янк. Мат.), палес. вілочнік ’вожаг’, ві́лошнік ’частка калаўрота, на якой трымаюцца «вілкі» (Уладз.). Вытворныя ад прыметніка вілачны і суф. ‑ік. Да ві́лы, ві́лкі (гл.). ‑Ш‑ у гукаспалучэнні ‑шн‑ замест ‑ч‑ з’яўляецца характэрнай рысай усходнебеларускіх гаворак.

Ві́лачнік 2 ’вугал ля печы, дзе стаяць вілы, ажогі, качэргі і інш.’ (БРС, КТС; бых., Янк. Мат., Інстр. I, Касп., Мат. Гом.) да вілачнік 1; тут маецца семантычны перанос значэння слова з суф. ‑нік (Nomen actionis перайшло ў Nomen loci).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)