хуткія нейтроны

т. 17, с. 78

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ху́ткі

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ху́ткі ху́ткая ху́ткае ху́ткія
Р. ху́ткага ху́ткай
ху́ткае
ху́ткага ху́ткіх
Д. ху́ткаму ху́ткай ху́ткаму ху́ткім
В. ху́ткі (неадуш.)
ху́ткага (адуш.)
ху́ткую ху́ткае ху́ткія (неадуш.)
ху́ткіх (адуш.)
Т. ху́ткім ху́ткай
ху́ткаю
ху́ткім ху́ткімі
М. ху́ткім ху́ткай ху́ткім ху́ткіх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

заша́ркаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Пачаць шаркаць. // Прашаркаць. Зашаркалі хуткія крокі, і праз момант яму [Лемяшэвічу] адчынілі. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ту́зацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

1. Рабіць хуткія, рэзкія рухі, рыўкі.

Бездапаможна т. ў вадзе.

2. Мучыцца, робячы што-н. (разм.).

Т. на сваім палетку.

3. Штурхаць адзін аднаго, біцца, змагацца (разм.).

Хлопчыкі тузаліся.

|| аднакр. тузану́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ху́ткі, -ая, -ае.

1. Які адбываецца з вялікай хуткасцю.

Хуткая хада.

Хутка (прысл.) бегаць.

2. Быстры ў сваіх рухах, дзеяннях, рашэннях і пад.; паспешлівы.

Хуткія крокі.

Х. погляд.

3. Які адбываецца ў кароткі адрэзак часу, а таксама які павінен адбыцца праз невялікі адрэзак часу.

Хуткая перамога.

Да хуткай сустрэчы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

make tracks

informal

а) ірвану́ць

б) рабі́ць ху́ткія по́ступы

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Перачу́хліць ’зрабіць неахайна, абы-як’ (Жыв. сл.). Да пераціх) і чухліць, якое ўзыходзіць да выклічнікаў пух! ці ’чухель! чухіль/, што выражаюць хуткія рухі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кло́нус

(гр. klonos = сумятня)

міжвольныя хуткія рытмічныя скарачэнні асобных мышцаў або іх груп, што з’яўляецца прыкметай паражэння цэнтральнай нервовай сістэмы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

stride1 [straɪd] n.

1. вялі́кі крок

2. пахо́дка, хада́;

make great/rapid strides рабі́ць вялі́кія/ху́ткія по́спехі;

get into one’s stride BrE бра́цца за спра́ву;

take smth. in one’s stride BrE пераадо́льваць што-н. без намага́нняў

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

«ЗА́ЯЦ»,

«Заёнец», бел. нар. танец. Муз. памер 24. Тэмп жвавы. Бытуе пераважна на Бел. Палессі. Паводле запісаў М.Федароўскага, на Гродзеншчыне «З.» танцавалі ўдваіх. Танцоры спрытна перабіралі нагамі над пакладзенымі накрыж паленамі, стараючыся не зачапіць іх. Танец суправаджаўся прыпеўкамі. На Гомельшчыне ў падобных варыянтах «З.» чаргуюцца павольныя і хуткія часткі ў суправаджэнні прыпевак. Часта танец выконвае адзін чалавек.

Літ.:

Алексютович Л.К. Белорусские народные танцы, хороводы, игры. Мн., 1978. С. 69.

т. 7, с. 26

т. 7, с. 27

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)