хо́дзікі, -аў (разм.).
Насценны гадзіннік спрошчанай канструкцыі з гірамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хо́дзікі
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
хо́дзікі |
| Р. |
хо́дзікаў |
| Д. |
хо́дзікам |
| В. |
хо́дзікі |
| Т. |
хо́дзікамі |
| М. |
хо́дзіках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
хо́дзікі ед. нет, разг. хо́дики
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хо́дзікі, ‑аў; адз. няма.
Разм. Насценны гадзіннік простай канструкцыі з гірамі. Мірон Іванавіч.. мелькам зірнуў на ходзікі: быў пачатак чацвёртай гадзіны. Лынькоў. Хто гадзіннік заводзіў? Не знаюць. Не помняць яны [дзеці]. Хутка ходзікі ходзяць, Калёсікі з боку відны. Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хо́дики разг. хо́дзікі, -каў ед. нет.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чык, выкл. (разм.).
1. Ужыв. гукапераймальна для абазначэння кароткага адрывістага трэску, ляску і пад.
У хаце чыкалі ходзікі: чык-чык...
2. у знач. вык. Ужыв. ў знач. дзеясл. чыкаць—чыкнуць.
Нажом чык — і пальца няма.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цік-та́к, выкл.
Ужываецца гукапераймальна для абазначэння цікання гадзінніка або іншага ціхага і мернага пастуквання. На сцяне аднатонна — цік-так, цік-так — рабілі сваю справу ходзікі. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ме́лькам, прысл.
1. (у спалучэнні з дзеясл.: «бачыць», «глянуць» і пад.). Нядоўга, імгненна. Хацелася яшчэ раз хоць мелькам зірнуць .. [Мілоўскаму] у твар. Галавач.
2. Няўважліва, бегла, мімаходам. Лапыр мелькам зірнуў на загалоўкі, больш уважліва — на друкаваныя подпісы і ўжо з нейкай павагай вярнуў выразкі гаспадару. Паслядовіч. [Мірон Іванавіч] мелькам зірнуў на ходзікі: быў пачатак чацвёртай гадзіны. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чо́хкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Утвараць глухія адрывістыя гукі (пра рухавік, гадзіннік, сякеру і пад.). Недзе працавіта чохкаў рухавічок і з посвістам скуголіла цыркулярка. Сабаленка. Над акенцамі білетнай касы бойка чохкалі просценькія з прычэпленай гайкай-падвескай ходзікі і паказвалі ні многа ні мала — дзевяць. Ракітны. Шоргалі звонкія пілы, гахалі і чохкалі сякеры, цвыркалі скоблі. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чык, выкл.
Разм.
1. Ужываецца гукапераймальна для абазначэння кароткага, адрывістага трэску, ляску і пад. У хаце на сцяне ад вуліцы чыкалі ходзікі — .. [Андрэю] здалося, што ён яшчэ ўсё клеп[л]е касу: чык-чык... Пташнікаў.
2. у знач. вык. Разм. Ужываецца паводле дзеясл. чыкаць — чыкнуць. Нажом чык — і пальца няма. □ Крайко пачытаў і чык — рэвалюцыю: разглядаць на праўленні. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)